 |
 |
Kiss.az |  |
 |
Əmirəli Lahrudi (1924, Meşginşəhr, Ərdəbil ostanı – 5 dekabr 2014, Bakı) — Cənubi Azərbaycan Milli hökumətinin nümayəndəsi, tərcüməçi.
| Əmirəli Lahrudi | |
|---|---|
 | |
 | |
| oktyabr 1979 – dekabr 2014 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1924 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 5 dekabr 2014 |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | siyasətçi, tərcüməçi |
| Hərbi xidmət | |
| Döyüşlər | 21 Azər hərəkatı |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Əmirəli Əhməd oğlu Lahrudi 1924-cü ildə Meşkin mahalının Lahrud kəndində anadan olub.[1][2] 1943-cü ildə Tudə Partiyasına üzv olub. 1944-cü ildə partiyanın Şərqi Meşkin mahal komitəsinin sədri olub.[3] 1945-ci ildə Azərbaycan Demokrat Partiyası yaradıldıqdan sonra partiyaya üzv olub və Meşkin mahal komitəsinin sədri Zəbiulla Mirzə İsmayılın müavini təyin olunub.[3][4]
1945-ci il dekabrın 12-də Azərbaycan Milli Hökuməti yarandı.[5][6] 1946-cı ilin oktyabr ayında Təbrizdə yaradılmış hüquq və siyasi məktəbində təhsil alıb.[2]
1946-cı il dekabrın 5-də Miyanə istiqamətində hücum edən şah qoşunları Qulam Yəhyanın rəhbərlik etdiyi fədailər tərəfindən dayandırıldı.[7][8] Azərbaycanın müxtəlif ərazilərindən insanlar silahlanmaq və şah qoşununa qarşı mübarizə aparmaq üçün Milli Hökumətə müraciətlər edirdilər.[9] Bundan sonra Mir Cəfər Pişəvərinin rəhbərliyi ilə Müdafiə Komitəsi yaradıldı.[10][11] Komitənin ilk işi Təbrizdə hərbi vəziyyət elan edib, "Babək" adlı könüllü dəstələr yaratmaq oldu.[9][12][13] Könüllü dəstələrə ilk etapda 600 nəfər üzv oldu.[11][14] Bundan sonra Pişəvəri yenidən hərbi dəstək üçün Sovet İttifaqına müraciət etdi.[9][15] Lakin bu istəyi də cavabsız qaldı.[16]
1946-cı il dekabrın 11-də Azərbaycan Əyalət Əncüməni qan tökülməsinin qarşısını almaq məqsədilə Qızılbaş Xalq Qoşunlarına və fədai dəstələrinə şah qoşunlarına qarşı müqavimət göstərməmək və döyüş meydanlarını tərk etmək haqqında əmr verdi.[17][18][19] Elə həmin gündən etibarən, İran ordusu iri şəhərlərə girməzdən əvvəl bu şəhərlərdə ərbabların quldur dəstələri eləcə də mülki geyimli jandarmalar qırğınlar törətməyə başladılar.[20][21] Bu dəstələr Tehran radiosu tərəfindən "İran vətənpərvərləri" adlandırılırdılar.[21] Dəstələrin əsas məqsədi demokratların məhv edilməsi və şah qoşununun şəhərlərə girişini təmin etmək idi.[20][21] Təbriz və Azərbaycanın digər şəhərləri talana və qırğınlara məruz qaldılar.[20][22] Azərbaycan Milli Hökuməti süqut etdi.[23] [24] 1946-cı il dekabrın 14-də ABŞ və Böyük Britaniya tərəfindən dəstəklənən İran ordusu Təbrizə daxil oldu.[25][26] Bundan sonra da qırğınlar və talan davam etdi.[22][25] Minlərlə insan həbs olundu, sürgün edildi.[27] Baş verən qırğınlarda ADF üzvləri, fədailər eləcə də tanınan şairlərdən Əli Fitrət, Sədi Yüzbəndi, Cəfər Kaşif və Məhəmmədbağır Niknam qətlə yetirildilər.[28][29][30]
Azərbaycan Milli Hökuməti dağıldıqdan sonra Şimali Azərbaycana mühacirət edib.[31] 2 ay Lənkəranda qaldıqdan sonra Gəncəyə göndərilib.[32] İlk vaxtlar Borsunlu yaxınlığında neft mədənlərində fəhləlik edib.[3] ADF-nin Ağdam və Quba təşkilatında siyasi fəaliyyət göstərib.[2][4] 2 Bakıda Ali Partiya məktəbində, 3 il Moskvada partiya məktəbində təhsil alıb.[3]
1960-cı ildə Azərbaycan Demokrat Firqəsi və Tudə Partiyası birləşdikdən sonra və icraiyyə komitəsinin üzvü seçilib.[33]
1960–1968-ci illərdə Almaniyanin Leypsiq şəhərində yerləşən partiyanın mərkəzində işləyib.[3] 1968-ci ildə Azərbaycana qayıdıb və Azərbaycan Demokrat Firqəsi Mərkəzi Komitəsində öz fəaliyyətini davam etdirib.[2][33] Tudə Partiyasının 1979-cu ildə keçirilmiş 16-cı plenumunda icraiyyə komitəsinin üzvü seçilib.[34] 1979-cu ilin oktyabr ayında ADF-nin sədri seçilib[35][36] və ömrünün sonuna qədər bu vəzifəni icra edib.[37][38]
 |
 |
KISS.AZ |  |
 |
|