 |
 |
Kiss.az |  |
 |
Süni intellekt haqqında Qanun, Aİ-nin Süni intellekt haqqında Qanunu və ya Avropa İttifaqının Süni intellekt haqqında Qanunu (ing. Artificial Intelligence Act) — süni intellekt haqqında Avropa İttifaqının reqlamenti.
| Süni intellekt haqqında Qanun | |
|---|---|
| Artificial Intelligence Act | |
 | |
| Növ | reqlament |
| Ölkə | |
| İlk nəşr | 12 iyul 2024[1] |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Bu Qanun Avropa İttifaqı daxilində süni intellektlə bağlı ümumi tənzimləyici və normativ baza yaradır.[2] Avropa Komissiyası tərəfindən 21 aprel 2021-ci ildə təklif edilmiş qanun layihəsi[3] 13 mart 2024-cü ildə Avropa Parlamentində oxunuşdan keçmiş[4] və 21 may 2024-cü ildə Avropa İttifaqı Şurası tərəfindən yekdilliklə təsdiq edilmişdir.[5] Qanun həmçinin milli əməkdaşlığı təşviq etmək və reqlamentə riayət olunmasını təmin etmək məqsədilə Avropa Süni İntellekt Şurasının yaradılmasını da nəzərdə tutur.[6]
Qanun yalnız hərbi, milli təhlükəsizlik, tədqiqat və qeyri-peşəkar məqsədlər üçün istifadə edilən süni intellekt sistemləri istisna olmaqla, qalan sahələr üzrə bütün növ süni intellekt sistemlərini əhatə edir.[7] Qanun məhsul tənzimləməsinin bir hissəsi kimi fərdlərə hüquqlar verilməsini nəzərdə tutmur və sadəcə süni intellektdən peşəkar kontekstdə istifadə edən qurumların və süni intellekt sistem provayderlərinin fəaliyyətini tənzimləyir.[8] Qanun layihəsinin ilkin versiyası ChatGPT kimi generativ süni intellekt sistemlərinin ümumi təyinatlı imkanlarına uyğun gəlmədiyinə görə həmin proqramların populyarlığının artmasını da nəzərə alaraq yenidən işlənmişdir.[9] Bununla da sistematik təsiri olan güclü generativ süni intellekt sistemləri üçün daha məhdudlaşdırıcı qaydaların qəbulu planlaşdırılmışdır.[10]
Qanun bu aktın tənzimetmə predmetinə daxil olan süni intellekt tətbiqlərini onların zərər vurma riskinə görə təsnif edir. Buna əsasən həmin tətbiqlərin dörd səviyyədə (qəbuledilməz, yüksək, məhdud, minimal) zərərvurma ehtimalı, həmçinin ümumi təyinatlı süni intellekt üçün də əlavə bir kateqoriya müəyyən edilmişdir. Qəbuledilməz riskləri olan tətbiqlər qadağandır. Yüksək riskli tətbiqlər təhlükəsizlik, şəffaflıq və keyfiyyət tələblərinə cavab verməli və uyğunluq qiymətləndirməsindən keçməlidir. Məhdud riskli tətbiqlər yalnız şəffaflıq tələbini ödəməlidir, minimal riskli tətbiqlərə münasibətdə isə hər hansı tələb müəyyən edilmir. Ümumi təyinatlı süni intellekt şəffaflıq tələblərinə cavab verməlidir; onun yüksək imkanları olan modelləri isə əlavə olaraq qiymətləndirmələrdən keçməlidir.[10][11]
Ümumi təyinatlı generativ süni intellekt üçün nəzərdə tutulmuş xüsusi kateqoriya ilə birlikdə tətbiqin növündən asılı olaraq müxtəlif risk kateqoriyaları mövcuddur:
Qanunun 2.3-cü və 2.6-cı maddələri hərbi və ya milli təhlükəsizlik, eləcə də sırf elmi tədqiqat və inkişaf məqsədləri üçün istifadə edilən süni intellekt sistemlərinin həmin Qanun çərçivəsində tənzimlənməsini istisna edir.[12]
5.2-ci maddəyə əsasən alqoritmik videomüşahidə yalnız real vaxt rejimində aparıldığı halda qadağan edilir. Real vaxt rejimində alqoritmik videomüşahidəyə "real və mövcud və ya real və gözlənilən terror hücumu təhlükəsi" kimi məsələlərdə təhlükəsizlik məqsədilə istisna hal kimi icazə verilir.[12]
Qanunun 31-ci bəndi "dövlət və ya özəl subyektlər tərəfindən fiziki şəxslərin sosial qiymətləndirilməsini təmin edən süni intellekt sistemlərini" qadağan edir, lakin "milli və Avropa İttifaqı qanunvericiliyinə uyğun olaraq müəyyən məqsəd üçün həyata keçirilən fiziki şəxslərin qanuni qiymətləndirilməsi hallarına" icazə verir.[18] "La Quadrature du Net" maraq qrupu bu istisnanın Fransa ailə ödənişləri agentliyi olan "Caisse d'allocations familiales" tərəfindən istifadə edilən şübhə balı kimi[19][12] sektora xas sosial qiymətləndirmə sistemlərinə imkan verməsi şəklində şərh edirdi.[12]
 |
 |
KISS.AZ |  |
 |
|
