 |
 |
Kiss.az |  |
 |
"Lüsifer effekti. Yaxşı adamlar niyə yaramaza çevirilir" (ing. The Lucifer Effect: Understanding How Good People Turn Evil) — tanınmış amerikalı psixoloq Filip Zimbardo tərəfindən yazılmış və 2007-ci ildə nəşr olunmuş psixoloji əsər. Kitab insan davranışının dəyişkənliyini, xüsusilə də insanların necə və hansı şəraitdə mənfi davranışlara və zorakılığa meyilli olduqlarını araşdırır.[1] Əsər adını Bibliyadakı Lüsifer fiqurundan götürərək, yaxşı və təmiz niyyətli bir varlığın zamanla necə “şər”ə çevrilə biləcəyini simvolizə edir.[2]
| Lüsifer effekti | |
|---|---|
| ing. The Lucifer Effect | |
| Müəllif | Philip Zimbardo |
| Orijinalın dili | ingilis dili |
| Ölkə | |
| Orijinalın nəşr ili | 2007 |
"Lüsifer effekti" psixologiya, sosiologiya və etik tədqiqatlar sahəsində geniş müzakirələrə səbəb olmuşdur.[3] Zimbardo bu kitabda sadəcə tədqiqatçı kimi deyil, həm də cəmiyyətə mənəvi və hüquqi öhdəlikləri xatırladan bir müəllif kimi çıxış edir. Kitab həm elmi dairələrdə, həm də geniş oxucu kütləsi arasında rezonans doğurmuşdur.[4]
Zimbardo bu əsərində, xüsusilə də məşhur Stenford həbsxana eksperimenti əsasında, insanların müəyyən situasiyalarda – xüsusilə güc, hakimiyyət və itaət kontekstlərində – mənəvi kompaslarını itirə biləcəyini göstərir. Kitabda müəllif “sistemin gücü”, “rol oyunu” və “deindividualizasiya” kimi anlayışlarla şərin yaranma mexanizmini izah edir.[5]
Kitabın əsas ideyası ondan ibarətdir ki, “pislik” yalnız az sayda psixopat və ya əxlaqı pozulmuş fərdlərin deyil,[6] həm də normal və sıravi insanların davranışından qaynaqlana bilər, əgər onları bu cür hərəkətlərə sövq edən sosial və institusional mühit varsa.[7]
Kitab üç əsas hissədən ibarətdir:[8]
Kitab bir çox psixoloq və etik şərhçi tərəfindən yüksək qiymətləndirilmişdir.[10][11] Bəzi tənqidçilər isə hesab edirlər ki, Zimbardonun təqdimatı bəzən dramatik elementlərə meyillidir və etik aspektlər tam ədalətli təqdim olunmayıb. Bununla belə, “Lüsifer effekti” insan təbiətinin qaranlıq tərəflərini anlamağa çalışan əsərlər arasında klassik sayılır.[12]
En suma, aún cuando El Efecto Lucifer está escrito en inglés, su lenguaje sencillo y coloquial facilita su lectura. Un aspecto notable del texto es la amplia y actualizada cantidad de citas y referencias que apoyan cada uno de sus capítulos. Podría decirse que el Efecto Lucifer más que un libro constituye todo un manual de psicología social sobre el mal. En este sentido, su lectura habrá de resultar útil tanto para académicos, estudiantes y profesionales de la psicología, como para profesionales de otras ciencias sociales. Esperamos El Efecto Lucifer sea prontamente traducido al español.
 |
 |
KISS.AZ |  |
 |
|
