Kamil Zülfüqarov 1 may 1929-cu ildə Salyan rayonununBoranıkənd kəndində sadə kolxozçu ailəsində anadan olub. Atası Şamil Şahmar oğlu kolxozçu, anası Muxlisə isə ev xanımı idi. Kamil azyaşlı olsa da 1944-cü ildən atası ilə birgə kolxozda çalışır və ailələrinə köməklik göstərirdi. 1946-cı ildə Şorsulu kənd orta məktəbini bitirmişdir. Atası onu həkim görmək istəsə də Kamil balaca yaşlarından bütün varlığı ilə aşıqlıq sənətini sevirdi. 14 yaşında sənətə ilk addımlarını atır, kənddəki mədəniyyət klubunda çalışır, aşıqlıq sənəti məşğul olaraq ailəsini saxlayır.[1][2] Tezliklə onun şöhrəti qonşu kəndlərə də yayılır. Kənddə, eləcə də qonşuluqlardakı bütün el şənliklərində iştirak edir.[8]1952-ci ildə Məssurə Soltan qızı ilə ailə qurur. Aşıq Pənah Pənahovun rəhbərlik etdiyi "Kür" aşıqlar ansamblın üzvü olur.[9][8][10] Ansamblın üzvləri Qurban Sadıqov, Aşıq Bəylər Qədirov, Valeh Quliyev kimi tanınmış aşıqlar idi.[11] 1955-ci ildə Salyan rayonuna köçür. Bundan sonra onun aşıqlıq fəaliyyəti sürətlə yüksəlir və daha çox tanınmağa başlayır.
Respublikanın bir çox yerlərində Aşıq Pənah Pənahov, Aşıq Bəylər, Aşıq Qurbanxan Sadıqov, Manaf Məmmədov ("Cəngi" ansamblının rəhbəri), balabançı Əlməmməd Əmrahov, xanəndə Sədulla Rzayev, qarmon ifaçısı Aslan İlyasovla birgə saysız-hesabsız el məclislərində iştirak etmişdir.[12][9][13][14]
Aşıq Kamil Zülfüqarov haqqında qəzet, jurnal və kitablarda çoxsaylı məqalələr dərc olunmuşdur.[5][15] Mərhum folklorşünas, filologiya elmləri doktoru, professor Seyfəddin Qəniyev də onun sənətini yüksək qiymətləndirib, haqqında bir çox kitablarında bəhs edib və məqalələr yazıb.[16][17][18] Aşıq Kamil Seyfəddin Qəniyevə Şirvan folklor mühitinin tədqiqatında bir çox köməkliklər etmişdir. Şəxsi arxivində qoruyub saxladığı Azərbaycan dastanları, aşıqlıq sənəti və sənət yoldaşlarının dəyərli məlumatlarını toplayıb ona ötürmüşdür.[19]
soldan sağa: Aşıq Qurban Sadıqov, balabançı Manaf Məmmədov, Aşıq Kamil (4-cü), Aşıq Valeh Quliyev, balabançı Əlməmməd Əmrahov, balabançı Gülmurad Babayev, Aşıq Bəylər. 16 aprel, 1975-ci il
Şirvan aşıq məktəbinin ən layiqli nümayəndələrindən olan Aşıq Kamil sənətə kənd mədəniyyət klubunda tar çalmaqla başlamışdır. Tarda ifa etməyi ona heç kim öyrətməyib, bu onun özünəməxsus istedadı olur. Heç bir aşığın yanında şagird olmamışdır.[2] Səhnə mədəniyyətinin bəzi sirlərini isə qohumu qarmonçu Qəmbərdən öyrənir. 1946-cı ildən başlayaraq, yəni 17 yaşından o, artıq sərbəst aşıq kimi fəaliyyət göstərir və el arasında tanınırdı.[8][10] 1947-ci ildə Salyan Rayon Mədəniyyət Evinin mədəni-çadırının kütləvi işçisi kimi çalışmağa başlayır.[9] Aşıq Kamil 1951-ci ildən etibarən dövlət tədbirlərində, festivallarda fəal iştirak etmişdir. Respublika baxış müsabiqələrində uğurlu iştirak edərək çoxsaylı I, II dərəcəli mükafatlar və fəxri fərmanlar almışdır.[13][21] 1952-ci ildə Salyan Rayon Mədəniyyət Evinin Aşıqlar ansamblının və mədəniyyət evi fəaliyyət kollektivinin üzvü olur. Ansamblının tərkibində onun çoxlu uğurları olmuşdur.[11]Salyan Aşıqlar Ansamblının üzvləri ilə birgə o, Bakı, Sumqayıt və Gəncə şəhərlərində, habelə respublikamızın bir sıra kənd və rayonlarında konsert proqramı ilə çıxış etmişdir.[22][23][24]
1951-ci ildən Azərbaycanın mərkəzi və yerli qəzetlərində Aşıq Kamilin 110-dan çox şeiri çap olunmuşdur,[25][26][27] haqqında çoxsaylı məqalələr yazılmışdır.[5][28][29]
Azərbaycan xalq dastanlarının mahir ifaçısı və təbliğatçısı olmuşdur, 30-a yaxın müxtəlif mövzuda xalq dastanı bilirdi.[30][13][31]Aşıq dastanlarının öyrənilib yayılmasında əməyi böyükdür.[9] O, Koroğlu, Abbas və Gülgəz, "Valeh və Zərnigar", "Tahir və Zöhrə" və s. dastanları toy və bayram şənliklərində söyləmiş, M. Maqomayev adına Azərbaycan Dövlət Akademik Filarmoniyasında "Əmrah" dastanından parçalar ifa etmişdir.[2][32][9]
O, ustad aşıqların bədii irsinə bacarıqla yiyələndiyi kimi, şairlərimizin xalq yaradıcılığı ruhunda yazmış olduqları şeirlerə də gözəl saz havaları qoşmuşdur.[5]Onun vətən, sülh, azadlıq, məhəbbət, zəhmətkeşlər və s. haqqında çoxlu şeir və mahnıları vardır.[30][12]
Kamiləm, vətəndən danışır sazım,
Yurdumu vəsf edir səsim, avazım,
Tellərdə dil açır Kürüm, Arazım
Aşığı ucaldan ellər mənimdir.
1961-ci il 27 apreldə Azərbaycan Aşıqlarının III qurultayının, həmçinin Gənclərin I və II respublika festivallarının iştirakçısı olmuşdur.[8][10] 1962-ci il 27 iyulda Azərbaycan Gənclərinin III Ümumrespublika Festivalının laureatı olmuşdur. Elə həmin ildə Bakı şəhərində "Çiçəklən, bizim Azərbaycan!" devizi altında keçirilən festivalın laureatı adına layiq görülmüşdür.[32][10][37]
Aşıq Kamil (Süleyman Rüstəmin 75 illiyi münasibətilə zəhmətkeşlərlə görüş, 1981)
1978-ci il 21 sentyabrdan Azərbaycan Aşıqlar Birliyinin üzvüdür. 1978-ci ildə Aşıqların II Respublika baxışında müvəffəqiyyətli çıxışına görə Azərbaycan LKGI MK-nın fəxri fərmanına və həmçinin laureat medalına layiq görülmüşdür.[30][13]
1980-ci ildən Salyan Rayon Mədəniyyət Evinin "Kür" aşıqlar ansamblının bədii rəhbəri təyin edilmişdir. Rayonda fəaliyyət göstərən "Dastan" aşıqlar klubunun ilk rəhbəri olmuşdur.[13][36]
1984-cü ildə Kamilin 21 yaşlı qızı Təranənin vəfat etməsi ona ağır təsir etmiş və sənətə 2 il ara vermişdir. Sonradan isə dostlarının təkidi ilə ancaq dövlət tədbirlərində çıxış etməyə razılaşmışdır.
1986-cı ildə BakıdaSahil bağında “Salyan günləri” festivalında Aşıq Kamil sənət yoldaşları birlikdə iştirak edərək Salyan rayonunu təmsil etmişdir.[5][39] Dəfələrlə mart ayında Bakıda dövlət səviyyəsində keçirilən Novruz Bayramı tədbirində ölkə rəhbərinin qarşısında çıxış etmişdir.[40]
1993-cü il 10 iyunda "Sazım mənim" adlı şeirlər kitabı çap olunmuşdur. Kitabda onun yazmış olduğu qoşma, gəraylı, təcnis və digər müxtəlif şeirlər, deyişmələr toplanmışdır.[5][12]
1996-cı il 24 dekabrda Aşıq Kamil Zülfüqarovun səhnə fəaliyyətinin 50 illiyi Salyan rayonu Mədəniyyət Evində təntənəli şəkildə qeyd edilmiş, bu münasibətlə Salyan Rayon İcra Hakimiyyyəti və Salyan Rayon Mədəniyyət Mərkəzi tərəfindən fəxri fərmanlarla mükafatlandırılmışdır.Yubileydə Şamaxıdan Aşıq Şərbət, Rəhman Rasimoğlu, Əlisəmid Kür, Tofiq Kərim, Rafael Ərəstunoğlu və bir çox tanınmış elm və incəsənət xadimləri, həmçinin rayon rəsmiləri iştirak etmişlər. [21][41]
Əliağa Kürçaylının "Turac", Ələddin İncəlinin "Gəl, Kür qırağına" şeirlərinə mahnı bəstələmişdir. Onun özünün yazdığı və bəstələdiyi "Dəyməsin", "Xilaskarım var", "Mənim sazım", "Gözəldir", "Mənimdir", "Bir görüşün xatirəsi" və s. aşıq mahnıları vardır.[9][10][33]
Hər sənətin var əzabı,
Aşıq Kamil, gətir tabı,
Sən elə gəzdir mizrabı,
Xaric tellərə dəyməsin.
Aşıq Ağababa Bədəlov onun şagirdi olmuşdur. Aşıq Ağababa, xanəndə Sədulla Rzayev, məşhur qarmon ifaçısı Aslan İlyasov kimi bir neçə tanınmış şəxslərin el arasında tanınmasına ilk və böyük dəstək verən məhz Aşıq Kamil olmuşdur.[48]
"Mən Aşıq Kamildən çox şey öyrənmişəm. Aşıq üslubunda çalıb oxumağı mənə o öyrədib. Aşıq olmaq üçün gərək şagird olasan. Bu sənətin min bir əziyyətinə qatlaşan aşıq ola bilər. Kamil bildiyini öyrədən sənətkardır. Fəxrlə deyə bilərəm ki, belə bir sənətkarın şagirdi olmuşam."
"...Atam Şirvanda bütün sənətkarla dost idi. Gözümü açandan evimizdə musiqi səsi eşitmiş, evimizi sənətkarla dolu görmüşəm. Kimlər olmamışdı ki, bizim evdə: Hacı Məmmədov, Arif Babayev, Aşıq Qurbanxan, Aşıq Kamil, Aşıq Şakir... Evimizdə hərənin öz hörməti, öz yeri var idi."
"…Onu lap kiçik yaşlarımdan tanıyıram. Onu danışdığı dastanları, oxuduğu aşıq mahnılarını lentə köçürüb evimdə əziz xatirə kimi qoruyub saxlayıram. Aşıqla tanışlığım 25 il bundan əvvələ təsadüf edir. Xalam oğlu Aşıq Ağababa Bədəlov onun şagirdi olub. O, tez-tez onlara gələrdi, dastanlar, el oxumaları öyrədərdi ona."
— Salyan Rayon Mədəniyyət Mərkəzinin direktoru Lətif Zərbəliyev[8]
“Mən onu balabanda çox müşayiət etmişəm. Hər sənətdə olduğu kimi aşıq sənətinin də öz incəlikləri var. Aşıq Kamil onu duya və tuta bilir. Sözü yerində tutarlı deyir.”
— “Cəngi” xalq kollektivinin konsertmeystri Əliməhəmməd Əmrahov[8]
"...Aslanın uşaqlıq çağından ən böyük şahidlərindən, ustadı Aşıq Kamildir."
1960 — Azərbaycanda "40 bahar" bayramında yaxşı fəaliyyət göstədiyinə görə Fəxri Fərman[21]
1970 — Gənclərin estetik tərbiyəsində yaxından iştirakı etdiyinə görə Fəxri Fərmanı[21]
1972 — SSRİ-nin yaranmasının 50 illiyi şərəfinə həsr edilmiş böyük bayram konsertində müvəffəqiyyətli çıxışına görə Aşıq Ələsgər adına Respublika Xalq Yaradıcılığı evi tərəfindən I dərəcəli diplom və Fəxri Fərmanı[21]
1972 — ÜİLKG-nin 60 illiyinə həsr olunmuş Aşıqların II respublika baxış müsabiqəsində fəal iştirak etdiyinə görə Aşıq Ələsgər adına Respublika Xalq Yaradıcılığı evi tərəfindən Fəxri Fərmanı[30][21]
1980 — Sovet Azərbaycanının 60 illik bayramına həsr olunmuş təntənli konsertdə nümunəvi çıxış etdiyinə görə Fəxri Fərmanı[21]
1982 — SSRİ-nin təşkil edilməsinin 60 illiyinə həsr edilmiş konsertdə nümunəvi çıxışına görə Fəxri Fərmanı[21]
SSRİ→
Azərbaycan
,_k%C9%99nd_klubu,_g%C9%99nclik_ill%C9%99ri.jpg)
