Sireli Axundov - Wikipedia - Kiss.az

Şirəli Axundov 10 mart 1886-cı ildə Lənkəran şəhərinin Girdəni kəndində anadan olmuşdur. İlk təhsilini Girdəni kənd məktəbində aldıqdan sonra Lənkəran şəhər Peşə məktəbində oxumuşdur. Daha sonra ali təhsil almaq üçün Sankt-Peterburq şəhərinə köçmüş buradakı Sankt-Peterburq Dövlət Universitetinin Hüquq fakültəsinə qəbul olmuşdur. Ali təhsilini başa vurduqdan sonra Lənkərana yenidən qayıtmışdır. Gəncliyindən etibarən savadın və bərabərliyin gücünə inanan Axundov kəndlilər arasında maarifçilik işi ilə məşğul olmuş, sosial ədalət və əməkçi hüquqları ideyalarını yaymışdır.

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə Şirəli Axundov cümhuriyyətin əsas ideyalarını bölüşməsə də, xalqın müstəqillik istəyinə hörmətlə yanaşmışdır. O, bu dövrdə də əsasən kəndli sinfinin sosial hüquqları uğrunda mübarizə aparmış, əməkçilərin təşkilatlanması, maarifləndirilməsi və hüquqlarının qorunması ilə bağlı fəaliyyət göstərmişdir. Onun fikrincə, ölkənin inkişafı üçün sosial ədalət, təhsil və mədəniyyətin yayılması vacib idi. Bu dövrdə Axundov açıq şəkildə sosialist ideyalarını, xüsusilə də əməkçi sinfinin müdafiəsi, torpaq islahatları və ictimai bərabərlik kimi düşüncələri dəstəkləmişdir. O, bolşeviklərin bölgədəki fəaliyyəti ilə əlaqələr saxlamış, lakin bunu gizli təşkilatçılıq və maarifçilik yönündə etmişdir. Əsas məqsədi bölgənin əhalisini təhsilə, təşkilatlanmağa və hüquqlarını tələb etməyə təşviq etmək idi.

1920-ci ildə Azərbaycan SSR-nin qurulmasından sonra Şirəli Axundov rəsmi olaraq dövlət strukturlarında fəaliyyət göstərməyə başlamışdır. Lənkəran Qəza İcraiyyə Komitəsində mühüm vəzifələr tutmuş, əmək və iqtisadiyyat sahəsində təşəbbüslərlə çıxış etmişdir. O, yerli əhalinin maarifləndirilməsi, savadlanması və mədəni inkişafına xüsusi diqqət yetirmişdir. 1929-cu ildə talış dilində nəşr edilən “İminci Kitob” (Birinci kitab) adlı ilk dərsliklərdən birinin redaktorlarından olmuşdur. Bu dərslik Talış dilində savad tədrisinə yönəlmiş ilk nümunələrdən biri idi və etnik azlıqların təhsil hüquqlarının qorunması sahəsində mühüm addım hesab olunur. 1938-ci ildə baş verən siyasi repressiyalar zamanı Şirəli Axundov da əsassız ittihamlarla həbs edilmişdir. Uzunmüddətli istintaq və psixoloji təzyiqlərə baxmayaraq, o, öz əqidəsindən dönməmişdir. 1958-ci ildə Azərbaycan SSR Ali Məhkəməsinin qərarı ilə tam bəraət almışdır. Lakin həbsdə olduğu zaman aldığı travmalar və uzunsürən xəstəlik səbəbindən cəmi 2 ildən sonra 23 may 1960-cı ildə Bakıda vəfat etmişdir. O, indiki Fəxri xiyabanda dəfn olunmuşdur.^[3]

● Quba və Lənkəran şəhərlərində mərkəzi küçələrdən biri Şirəli Axundovun adını daşıyır.

● Lənkəran şəhərində Şirəli Axundov adına park salınmışdır.