 |
 |
Kiss.az |  |
 |
Həsən Urəngi və ya Həsən Orəngi (1910, Təbriz) — siyasətçi, ictimai xadim. Azərbaycan Milli Hökuməti dövründə səhiyyə naziri.
| Həsən Urəngi | |
|---|---|
  | |
| 12 dekabr 1945 – 12 dekabr 1946 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1910 |
| Doğum yeri | |
| Partiya | |
| Fəaliyyəti | siyasətçi |
Azərbaycan Milli Hökuməti dağıldıqdan sonra həbs olunub. Sonrakı həyatı haqda məlumat yoxdur.
Həsən Urəngi 1910-cu ildə Təbrizdə anadan olub.[1] 1945-ci ilin may ayında Azərbaycanda sovet hakimiyyətinin qurulmasının 25 illiyi münasibətilə Cənubi Azərbaycandan Bakıya dəvət olunmuş nümayəndə heyətinin üzvlərindən biri olub.[2][3][4]
1945-ci il noyabrın 20-də Təbrizdə Ərk teatrında Azərbaycan Xalq Konqresi fəaliyyətə başladı.[5][6][7] Həsən Urəngi də Azərbaycan Xalq Konqresində nümayəndə kimi iştirak edib.[8] 1945-ci il dekabrın 12-də Azərbaycan Milli Hökuməti qurulub.[9] Həsən Urəngi qurulmuş hökumətdə Səhiyyə naziri təyin olunub.[10][11][12][13][14]
Səhiyyə naziri olduğu dövrdə 35 xəstəxana, poliklinika, ambulatoriya tikildi. Kəndlərdə 38 tibb məntəqəsi yaradıldı. Xəstəxana çarpayılarının sayı 800-ə, həkimlərin sayı isə 200-ə çatdırıldı.[15] Tibb bacıları hazırlamaq üçün Təbriz Universitetində tibb fakültəsi və üç illik Tibb texnikumu açılıb.[16] Orta tibb işçiləri hazırlamaq üçün 5–6 aylıq kurslar açılıb. Milli Hökumət dağılana qədər bu kursları 120 tibb işçisi bitirmişdi.[15] İran hökuməti 1945-ci ildə Azərbaycan səhiyyəsi üçün 32 min tümən ayırmışdırsa, Azərbaycan Milli Hökuməti dövründə səhiyyəyə 5 milyon tüməndən çox vəsait ayrıldı.[15]
1946-cı il dekabrın 11-dən etibarən İran ordusu iri şəhərlərə girməzdən əvvəl bu şəhərlərdə ərbabların quldur dəstələri eləcə də mülki geyimli jandarmalar qırğınlar törətməyə başladılar.[17][18] Bu dəstələr Tehran radiosu tərəfindən "İran vətənpərvərləri" adlandırılırdılar.[18] Dəstələrin əsas məqsədi demokratların məhv edilməsi və şah qoşununun şəhərlərə girişini təmin etmək idi.[18][17] Təbriz və Azərbaycanın digər şəhərləri talana və qırğınlara məruz qaldılar.[17][19] Azərbaycan Milli Hökuməti süqut etdi.[20][21] Minlərlə insan həbs olundu. Baş verən qırğınlarda ADF üzvləri, fədailər eləcə də tanınan şairlərdən Əli Fitrət, Sədi Yüzbəndi, Cəfər Kaşif və Məhəmmədbağır Niknam qətlə yetirildilər.[22][23][24] 1946-cı il dekabrın 14-də ABŞ və Böyük Britaniya tərəfindən dəstəklənən İran ordusu Təbrizə daxil oldu.[25][26] Bundan sonra da qırğınlar və talan davam etdi.[19][25] Həsən Urəngi 1947-ci il yanvarın 16-da şah qoşunları tərəfindən həbs olunub.[27] Sonrakı həyatı haqda məlumat yoxdur.
 |
 |
KISS.AZ |  |
 |
|
