 |
 |
Kiss.az |  |
 |
Boğaz ağrısı boğazda qıcıqlanma və ya udqunma zamanı müşahidə olunan ağrı prosesidir.[1] Bu proses, əsasən kəskin faringitin (boğazın arxa hissəsinin iltihabı), kəskin respirator virus infeksiyalarının, laringitin, tonzillitin (badamcıqların iltihabı), streptokok faringitin və ya mononükleoz infeksiya xəstəliklərin simptomu hesab edilir.[2] Boğaz nahiyyəsinin tüstü (xüsusilə də siqaret) kimi qıcıqlandırıcılara məruz qalması, qastroezofageal reflü xəstəliyində mədədən boğaza axan turşunun olmas və ya allergiya nəticəsində də əmələ gələ bilər.[3]
Boğaz ağrısı, adətən, viruslardan qaynaqlanır və buna görə də müalicəsi zamanı antibiotiklər tələb olunmur.[4] Streptokokk faringit zamanı isə antibiotiklərdən istifadə mütləqdir.[5] Streptokokk faringitin diaqnozunun qoyulması simptomlara və onların əsasında təyin edilmiş ekspress testə əsaslanır. Test müsbət nəticə verərsə antibiotiklər kursu ilə müalicəyə başlanılır. Əsas simptomatik müalicə ağrıların aradan qaldırılmasıdır.[6]
Boğaz ağrısına dair klinik təlimatların əsas məqsədi streptokokk faringit və ya digər bakterial infeksiyaların baş vermə tezliyini, fəsadları qeyd etmək və antibiotiklərin istifadəsini tənzimləməkdir.[7] Lakin, əksər klinik təlimatlar simptomatik müalicəni məsləhət görmür.
“Boğaz ağrısı” boğazın hər hansı bir yerində əmələ gəlmiş ağrı mənasını verir.[5][8] Bu termin tez-tez boğaz ağrısı üçün tibbi termin olan faringit ilə sinonim olaraq istifadə olunur.[9] Lakin, əslində boğaz ağrısı [10] faringitin nəticəsidir.[5] Badamcıqların iltihablanması [11] isə tonzillit adlanır. Boğaz ağrısı tonzillitin simptomu olaraq da özünü göstərə bilər.а[2]
Boğaz ağrısı, əsasən qıcıqlanma və ya iltihab nəticəsində əmələ gəlir.[8] Ən çox görülən səbəbi (80% hallarda) isə kəskin virus faringitidir (virusların səbəb olduğu boğaz infeksiyası).[12] 20-30% hallarda, hətta virusologiya laboratoriyasının köməyi ilə də boğaz ağrısına səbəb olan virusu müəyyən etmək mümkün olmur.[8] Boğaz ağrısının digər səbəblərinə isə digər infeksiyalar (adətən streptokok faringitləri), travmalar və şişlər aiddir.[13]
Streptokok faringiti zamanı boğaz ağrısı şiddətli olur və kifayət qədər uzun müddət davam edir.[14] Uşaqlarda boğaz ağrılarının 37%-nin səbəbi streptokokk faringitidir.
Qastro-ezofageal reflyuks xəstəliyi (turşu reflü) mədə turşusunun yenidən boğaza axmasına səbəb olur və bu da öz növbəsində, boğaz ağrısı ilə nəticələnir.[15]
Boğaz agrısı əksər hallarda heç bir müalicə tələb etmir, bəzi hallarda isə müalicəsiz sağalır.[16] Bununla belə, boğaz ağrısı epiqlottit (epiqlottisin iltihabı) və retrofaringeal abses kimi daha ciddi xəstəliklərin simptomu olaraq da özünü göstərə bilər.[17][18]
Qeyri-steroid iltihab əleyhinə dərmanlar və parasetamol (asetaminofen) kimi analgeziklər boğaz ağrısını aradan qaldırmağa kömək edir.[6] Lakin, həmin dərmanların effektivliyi daimi deyildir və bəzən orqanizmə zərər də verə bilər. Mayo Klinikası ilıq duzlu su ilə qarqara etməyi və səs tellərini gücə salmamağı tövsiyə edir. Aktiv müalicə olunmadıqda simptomlar iki gündən yeddi günə qədər davam edir.[19]
Boğaz nahiyəsini ilıq, duzlu su ilə qarqara etməklə, çoxlu maye, sərin və ya yumşaq qidalar qəbul etməklə, siqaret çəkməkdən çəkinməklə, buz kublarını, meyvəli buzlu lollies və ya pastilləri əmməklə boğaz ağrısını xeyli yüngülləşdirə bilərsiniz.[13] Boğaz ağrısından əziyyət çəkən azyaşlı uşaqlara çeynənilməsi çətin qidalar verilməməlidir. Bu uşaqların boğulmasına səbəb ola bilər.[3]
Çox isti içkilər içməməli,[20] ilıq və ya soyuq içkilərin qəbuluna üstünlük verməlisiniz. Aparılan araşdırmaların birində müəyyən edilmişdir ki, soyuqdəymə və ya qrip zamanı qəbul edilən isti içkilər yarım saatlıq müddətdə boğaz ağrısını aradan qaldıra bilər. Beləliklə, xəstənin vəziyyətini yüngülləşdirmək üçün tez-tez soyuq və ya isti maye qəbulu tövsiyə olunur.
ABŞ-da boğazla bağlı şikayətlər səbəbindən ildə təxminən 2,4 milyon insan təcili yardım şöbəsinə müraciət edir.[8]
 |
 |
KISS.AZ |  |
 |
|