Miranda Friker (ing. Miranda Fricker; 12 mart 1966) — britaniyalı filosof və epistemologiya üzrə tədqiqatçı. O, biliyin sosial ədalətsizliyi və epistemik haqsızlıq (epistemic injustice) problemlərini qabaqcıl şəkildə araşdırmışdır. Friker hal-hazırda Nyu–York Universitetinin (ing. City University of New York) Magistratura Mərkəzində Etika və Elm Fəlsəfəsi Proqramının professorudur.[2]
Miranda Friker | |
---|---|
![]() | |
Doğum tarixi | 12 mart 1966(1966-03-12) (59 yaş) |
Əsas maraqları | fəlsəfə[1], feminizm[1], etika[1], epistemologiya[1] |
![]() |
Miranda Friker 1966–cı ildə İngiltərədə anadan olmuşdur. O, Oksford Universitetində fəlsəfə təhsili almış, daha sonra Londonda yerləşən London Universitet Kollecində (ing. University College London) doktorantura müdafiə etmişdir. Doktorluq dissertasiyasında o, bilik və haqsızlıq mövzularını birləşdirən epistemik haqsızlıq anlayışını işləyib hazırlamışdır.[3]
Friker epistemik ədalətsizliyi iki əsas kateqoriyada şərh etmişdir. Birincisi, şahidlik haqsızlığı (ing. testimonial injustice) — bir şəxsin söylədiyi fikrin və ya şahidliyinin dinləyicilər tərəfindən əsassız yerə rədd edilməsidir. İkincisi, hermenevtik haqsızlıq (ing. hermeneutical injustice) — bir qrup və ya cəmiyyətin sosial təcrübələrini izah edəcək yetərli anlayış və söz ehtiyatından məhrum olmasıdır. Frikerin fikrincə, bu iki formanın qarşısını almaq üçün epistemik hüquq və sosial strukturların dəyişdirilməsi vacibdir.[4]
Epistemik ədalətsizliyin qeyd olunan növləri çərçivəsində Friker aşağıdakı fikirləri irəli sürür:[5]
Friker bu anlayışları insan hüquqları və sosial ədalət müzakirələrinə inteqrasiya etməklə fəlsəfi epistemologiya sahəsində yeni istiqamət açmışdır.[5]