Allahverdiyev Mirzə Ələkbər oğlu (15 sentyabr 1947, Güllübulaq, Amasiya rayonu – 6 fevral 2017, Bakı) — kimya elmləri doktoru, professor. Aşqarlar Kimyası İnstitutu laboratoriya müdiri.
Allahverdiyev Mirzə | |
---|---|
Allahverdiyev Mirzə Ələkbər oğlu | |
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | (69 yaşında) |
Vəfat yeri | Bakı, Azərbaycan |
Vətəndaşlığı |
![]() ![]() |
Elm sahəsi | üzvi-kimya |
Elmi dərəcəsi | kimya elmləri doktoru |
Elmi adı | professor |
İş yeri | Bakı Dövlət Universiteti |
Təhsili | |
Tanınmış yetirmələri | 26 elmlər namizədi, 2 elmlər doktoru. |
Mükafatları |
Mirzə Allahverdiyev 15 sentyabr 1947 ildə Qərbi Azərbaycanın Amasiya rayonunun Güllübulaq kəndində anadan olmuşdur. 1965-ci ildə həmin rayonun onbirillik məktəbini qızıl medalla bitirmiş, həmin ildə Bakı Dövlət Universitetinə (BDU) daxil olmuşdur və 1970-ci ildə BDU-nu fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir. 1970-ci ildə AMEA-nın Aşqarlar Kimyası İnstitutunun (AKİ) aspiranturasına daxil olmuş və namizədlik işini Moskva Zərif Kimya Texnologiyası Akademiyasında yerinə yetirmişdir. 1973-cü ildə AMEA-nın AKİ-da baş laborant, mühəndis, kiçik və böyük elmi işçi və laboratoriya müdiri vəzifələrində işləmişdir. 1974-cü ildə «Butoksi- və butiltioəvəzli aminspirtlərin sintezi və xassələri » mövzüsunda namizədlik dissertasiya işini müdafiə etmişdir. 1987-1988-ci illərdə Rusiya EA-nın A.N.Nesmeyanov adına Elementüzvi Birləşmələr institutunda doktoranturada oxumuşdur. 1990-cı ildə «Tiiranlar və onların sələflərinin sintezi, xassələri və tətbiqi» mövzüsunda doktorluq dissertasiyası müdafiə etmişdir.
Kükürd üzvi birləşmələr içərisində çox az tədqiq edilmiş üç və dörd üzvlü heterosikliklərin tiran və tietanların sintez üsulları işlənib hazırlanmış, onların nuklefil və elektrofil reagentlərlə qarşılıqlı reaksiyası sistemli tədqiq edilmiş, birləşmələrin quruluşu ilə onların yeyilmə, siyrilmə, antioksidləşdirici, bioloji fəallığı arasında olan qanunauyğunluqları öyrənilmiş, ilk dəfə olaraq funksionaləvəzli tiiranların, tietanların, ditianların: sultonların, tetrahidrotiazınlərın sintez üsulunu işləyib hazırlamışdır. Bəzi nəzəri mülahizələrə əsasən indiyədək tədqiq edilməmiş tiiran və tietanların transmissiya yağlarında yeyilmə və siyrilmə aşqarı kimi sinaqdan keçmiş və onların quruluşu ilə funksional xassələri arasındakı qanunauyğunluqlar əsasında optimal quruluşda yeni sinif yeyilmə və siyrilmə aşkarlarının sintezinin elmi əsaslarını işləyib hazırlamışdır. Bütün bunlar daha səmərəli yeyilmə və siyrilmə aşqarlarının yaradılmasının proqnozlaşdırılmasına zəmin yaratmışdır.
1965-1970, tələbə, «Kimya fakültəsi», BDU, 1974, k.e.n., «Üzvi kimya», AMEA AKİ, 1990 k.e.d., «Üzvi kimya» AMEA AKİ.
1970-1987 – baş laborant, mühəndis, k.e.i., b.e.i., AMEA AKİ, 1987-ci ildən laboratoriya müdiri, AMEA AKİ, 2000-ci ildən BDU-nun «Üzvi kimya» kafedrasının professoru, BDU, 2000-ci ildən laboratoriya müdiri AMEA AKİ.
Respublikanın «Bilik» maarifçilik cəmiyyətinin qərarı ilə 1999-cu ildə Azərbaycanda elm və təhsilin inkişafındakı görkəmli nəaliyyətlərinə görə Yusif Məmmədəliyev adına qızıl medalla təltif olunmuşdur. 2000-ci ildən BDU-nun «Üzvi kimya» kafedrasının professorudur. 2005-ci ildə təqdim olunan nəticələrinə görə Bakı Dövlət Universiteti üzrə «İlin alimi» fəxri adı ilə təltif edilmişdir. 2007-ci ildə biblioqrafik göstəricilərinə görə ABŞ-da dərc olunan «Dünyada kim kimdir» kitabına yeganə azərbaycanlı olaraq daxil edilmişdir. 2007-ci ildə 60-illik yubileyi ilə əlaqədar Azərbaycan Təhsil Nazirliyinin «Qabaqcıl təhsil işçisi» medalı ilə təltif olunmuşdur. Bakı Dövlət Universitetinin 90 illiyi ilə əlaqədar 2009-cu ildə "Tərəqqi" medalı ilə təltif olunmuşdur. Kimya fakültəsinin üzvi kimya kafedrasının professoru, Mirzə Allahverdiyev «Kükürdlü heterotsikllər və onların funksional xassələri» mövzusundaki layihəsinə görə 2009/2010-cu ildə Universitetdaxili «50+50» Qrant Proqramının qalibi elan edilmişdir.
Nyu-York Akademiyasının həqiqi üzvü, American chemical sosiety cəmiyyətinin üzvü.