Akademik yazı və ya elmi yazı (ing. Academic writing) — ilk növbədə, müəyyən bir akademik fənnin və ya intizamın standartlarına uyğun olaraq akademik işin bir hissəsi kimi hazırlanmış jurnalist yazısına aiddir, o cümlədən:
Akademik yazı adətən daha formal tondan istifadə edir və müəyyən konvensiyalara əməl edir. Akademik yazının mərkəzi elementi onun mətnlərarası olması və ya müəllifin daha geniş diskursiv cəmiyyətdə iştirakını vurğulayan diqqətli sitat və ya digər akademik əsərlərə istinad vasitəsilə mövcud elmi söhbətlərlə əlaqəsidir. Bununla belə, akademik yazının dəqiq üslubu, məzmunu və təşkili konkret janr və nəşr üsulundan asılı olaraq dəyişə bilər. Bu dəyişikliyə baxmayaraq, bütün akademik yazılar bəzi ümumi xüsusiyyətlərə malikdir, o cümlədən intellektual dürüstlüyə sadiqlik, biliyin inkişafı və intizam metodologiyalarının ciddi şəkildə tətbiqi.
Akademik yazı çox vaxt ənənəvi olaraq “müəllif(lər)in öz tədqiqatlarında israrlı, açıq və nizam-intizamlı olduqlarının sübutu...” ilə xarakterizə olunan nəsr jurnalı ilə fərqlənir; hansı "duyğu və ya duyğu qavrayışı üzərində səbəb" qiymətləndirir; və "sərin rasional, məlumat üçün oxuyan və əsaslandırılmış cavab formalaşdırmaq niyyətində olan" bir oxucu təqdim edir.[1]
Sahələr və janrlar üzrə bu məqsədlərə cavab verən üç dil nümunəsinə aşağıdakılar daxildir:[2]
Bu konvensiyalara nail olmağın üslub vasitələri akademik fənlər arasında fərqli olacaq, məsələn, tarix və mühəndislikdə yazı və ya fizika və fəlsəfədə yazı arasındakı fərqlər.[3] Biber və Qrey, humanitar elmlərdə yazı ilə elmlərdə yazı arasındakı fərqlər kimi fənlər üzrə akademik yazının mürəkkəbliyində əlavə fərqlər təklif edir. Humanitar elmlərdə akademik üslub çox vaxt mürəkkəb, çətin mətnlərdə, elmlərdə isə akademik üslub çox vaxt yüksək strukturlaşdırılmış, yığcam mətnlərdə müşahidə olunur. Bu üslub fərqlərinin bu iki geniş sahədə ötürülən bilik və məlumat növləri ilə əlaqəli olduğu düşünülür.[4]
Yazıda bu fərqləri izah etməyə çalışan bir nəzəriyyə “diskurs icmaları” kimi tanınır.
Akademik üslub tez-tez jarqon-ağır və geniş ictimaiyyət üçün çətin olduğu üçün tənqid olunur.[5][6] 2022-ci ildə Joelle Renstrom, COVID-19 pandemiyasının akademik yazılara mənfi təsir göstərdiyini və indi bir çox elmi məqalənin "həmişəkindən daha çox jarqon ehtiva etdiyini, yanlış şərhə, siyasiləşməyə və elmi prosesə ictimai etimadın azalmasına töhfə verdiyini" iddia etdi.[7][8]