. Kiss.az

Bibliya Tercume Institutu - Wikipedia - Kiss.az

Ana Səhifə - Bibliya Tercume Institutu

Bibliya Tərcümə İnstitutu və ya Müqəddəs Kitab Tərcümə İnstitutu (ing. The Institute for Bible Translation; Abr: IBT) — 1973-cü ildə İsveçin paytaxtı Stokholm şəhərində Bosniya-Xorvat şairi Borislav Arapoviç tərəfindən təsis edilmişdir. Onun əsas vəzifəsi "slavyan ölkələrindəki qeyri-slavyan xalqlar" üçün İncillər nəşr etmək, eyni zamanda Müqəddəs Kitabın təkcə Rusiyada yaşayan xalqların dillərinə deyil, həm də Mərkəzi Asiyada yaşayan xalqların dillərinə tərcümə edilərək nəşr edilməsidir.

Keçmiş Sovet İttifaqının (Rusiyada daxil olmaqla müasir MDB ərazisi) ərazisində yaşayan 85 milyonluq qeyri-slavyan etnik qrupları çox sayda müxtəlif dillərin (ən azı 130 müxtəlif dil) və dinlərin (islam, buddizm və şamanizm) nümayəndələridirlər. Bibliya Tərcümə İnstitutu həm də Beynəlxalq Bibliya Agentlikləri Forumunun bir hissəsidir.

Mündəricat

  • 1 IBT tarixi
    • 1.1 1970-ci illər: XIX əsr tərcümələrinin təkrar nəşrləri
    • 1.2 1980-ci illər: yeni tərcümələr proqramı
    • 1.3 1990-cı illər: Moskvada qeydiyyatdan keçmə
  • 2 Tərcümə proqramları
    • 2.1 Dillər
  • 3 İstinadlar
  • 4 Xarici keçidlər

IBT tarixi

redaktə

1970-ci illər: XIX əsr tərcümələrinin təkrar nəşrləri

redaktə

Əvvəlcə IBT, Yakut dilindəki Zəbur (1897, IBT 1975-ci ildə yenidən çap olunmuşdur) kimi XIX əsrdə çapdan çıxmış BFBS versiyalarını yenidən nəşr etmişdir.[1]

1980-ci illər: yeni tərcümələr proqramı

redaktə

Helsinki şəhərində yerləşən IBT ofisi 1983-cü ildə açılmışdır. O, Rusiyada danışılan 12 Fin-uqor dillərindəki tərcümə layihələrini əlaqələndirir. 1988-ci ildə IBT Lopuxin İncilinin 150.000 nüsxəsini Pravoslav Patriarxlığına pulsuz təqdim etmişdir. O zaman bu və daha əvvəl göndərilmiş 100.000 nüsxə SSRİ-də dövriyyədə olan İncillərin sayını demək olar ki, iki dəfə artırmışdır.[2]

1990-cı illər: Moskvada qeydiyyatdan keçmə

redaktə

1995-ci ildən IBT Rusiya/MDB (rus. Институт перевода Библии) Moskvada qeydiyyatdan keçmişdir. İşçi heyəti müxtəlif xristian məzhəblərinin nümayəndələrindən ibarətdir. Hal-hazırkı direktoru doktor Vitali Voynovdur. IBT-nin Moskva ofisinin üzvləri Rusiyanın müxtəlif regionlarında və hətta müxtəlif ölkələrdə yaşaya bilən 65 tərcümə qrupunun işini əlaqələndirir. Onlar üçün təlim kursları, seminarlar və konfranslar təşkil edilir. Orada Müqəddəs Kitabın mətnləri çap üçün hazırlanır. İnstitut həmçinin uşaqlar üçün Bibliya kitabları, Bibliya istinadları və dillə bağlı tədqiqat materialları istehsal edir. Rusiya/MDB-dəki IBT bütün xristian konfessiyalarının kilsələri və dini təşkilatları, milli İncil Cəmiyyətləri, elmi (akademik) institutlar və dövlət orqanları ilə əməkdaşlıq edir.

Tərcümə proqramları

redaktə

IBT (Bibliya Tərcümə İnstitutu) Beynəlxalq Bibliya Agentlikləri Forumunun üzvüdür. Bəzi tərcümə layihələrində institut digər beynəlxalq Bibliya agentlikləri, məsələn, Birləşmiş Bibliya Cəmiyyətləri (ing. United Bible Societies), SIL/Wycliffe Bibliya Tərcüməçiləri (ing. SIL/Wycliffe Bible Translators) və Pioner Bibliya Tərcüməçiləri (ing. Pioneer Bible Translators) ilə əməkdaşlıq edir.

IBT-nin məqsədi Müqəddəs Kitabın müasir oxuculara ünvanlanan ismarıcını dəqiq və sadiq tərcümələr vasitəsilə çatdırmaqdır. İndiyə kimi IBT 80-dən çox dildə Müqəddəs Kitabı və ya onun hissələrini tərcümə edərək nəşr etdirmişdir. Bunların arasında Müqəddəs Kitabın 5 tam (Tacik, Gürcü, Tıva, Çeçen və Udmurt dillərində) və Əhdi-Cədidin 31 tərcüməsi də vardır. IBT-nin uşaqlar üçün nəzərdə tutulmuş Uşaq Bibliyaları isə 38 dildə nəşr olunmuşdur.

Dillər

redaktə

IBT əsərlərini aşağıdakı dillərdə nəşr etdirmişdir:

  • İber-Qafqaz dilləri: Abaza, Abxaz, Avar, Adıq, Ağul, Andi, Bejtin, Çeçen, Dargin, Gürcü, Kabardin, Ləzgi, Rutul, Tabasaran, Saxur, Sez
  • İran dilləri: Bəluc, Diqor, Kürd (Kurmanc)[3], Osetin, Ruşani, Şuqnan, Tacik, Tat, Vahan, Yazqulam
  • İzolyasiya olunmuş dillər: Ket, Nivx, Yukagir
  • Monqol dilləri: Buryat, Kalmık
  • Tunqus-mancur dilləri: Nanay, Even, Evenk
  • Paleoasiya dilləri: Çukot, İtelmen, Koryak
  • Samodi dilləri: Enes, Nenes,[4] Nqanasan, Selkup
  • Çin-Tibet dilləri: Dunqan
  • Türk dilləri: Altay, Azəri, Balkar, Başqırd, Krım-tatar dili, Çuvaş, Dolğan, Qaqauz, Qaraçay, Qazax, Xakas, Qumuq, Qırğız, Noqay, Şor, Tatar, Türkmən, Tıva, Özbək, Saxa (Yakut)

İstinadlar

redaktə
  1. ↑ Stiven K. Batalden, Katlin Kann, Con Din Kəlamı səpmək: Britaniya və Xarici Müqəddəs Kitab Cəmiyyətinin mədəni təsiri 2004, səhifə 221 "Nəşr 1898-ci ildə Kazanda 3000 nüsxə ilə çap olunmuşdur. Ən azından yeni bir çap 1975-ci ildə olmuş, BFBS-in icazəsi ilə Bibliya Tərcümə İnstitutu 2000-ci ildə yeni bir nəşr həyata keçirmişdir". (Stephen K. Batalden, Kathleen Cann, John Dean Sowing the word: the cultural impact of the British and Foreign Bible Society 2004 page 221 "The edition was published in 1898 at Kazan in a print run of 3000 copies. At least one reprint was made in 1975, when with the consent of BFBS the Institute for Bible Translation (IBT) reprinted 2000")
  2. ↑ Kommunist torpaqlarında din XVI-XVII cildlər Din və Kommunizm Tədqiqi Mərkəzi - 1988 "Lopuxin İncilinin nüsxələrinin satışı daha böyük mübahisələrə səbəb olmuşdur. Bu, Skandinav Xristianları və mərkəzi Stokholmda yerləşən Bibliya Tərcümə İnstitutu (IBT) tərəfindən Moskva Patriarxlığına tamamilə pulsuz olaraq verilmişdir. 1988-ci ilin mart ayında Leninqrad samizdat jurnalı Nevski duxovnıy vestnik (Nevski Müqəddəs Müjdəçisi) xəbər verir ki,..." (Religion in communist lands Volumes 16-17 Centre for the Study of Religion and Communism - 1988 "Greater controversy has been caused by the sale of copies of the Lopukhin Bible. This was supplied entirely free of charge to the Moscow Patriarchate by Scandinavian Christians and the Stockholm-based Institute for Bible Translation (IBT). In March 1988 the Leningrad samizdat journal Nevsky dukhovny vestnik (Nevsky Spiritual Herald) reported that...")
  3. ↑ Folia orientalia Volume 39 Polska Akademia Nauk. Komisja Orientalistyczna - 2003 "The translation is entitled Mkini and was published in 2000 by the Institute for Bible Translation seated in Stockholm and Moscow, afterwards referred to as: NT(IBT)."
  4. ↑ Mathijs Pelkmans Conversion after socialism: disruptions, modernisms and Technologies of Faith in the Former Soviet Union Journal of Church and State. Aug 2010 Page 80 "Only in 2004 was the first part of Bible, the Gospel of Luke, translated into Nenets by Maria Barmich, a Nenets linguist. The translation was commissioned by the Institute for Bible Translation (IBT) in Stockholm (see Barmich 2004)."

Xarici keçidlər

redaktə
  • IBT, Sweden Homepage
  • IBT, Russia/CIS Homepage
  • IBT, Finland Homepage
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/?q=Bibliya_Tərcümə_İnstitutu&oldid=8218711"
KISS.AZ