Dilare Dostuzade - Wikipedia - Kiss.az

Dilarə Dostuzadə 1946-cı il yanvarın 26-da Bakı şəhəri, Xəzər rayonu (keçmiş Əzizbəyov rayonu), Türkan qəsəbəsində müəllim ailəsində anadan olmuşdur. 1953-cü ildə qəsəbədəki 119 saylı orta məktəbə daxil olmuş, 1960-cı ildə həmin məktəbin VIII sinfini bitirmiş, 79 saylı Fəhlə və Gənclər məktəbinə daxil olmuş və 1962-ci ildə həmin məktəbin X sinfini bitirmişdir.

1961—1966-cı illərdə 119 saylı orta məktəbdə pioner baş dəstə rəhbəri vəzifəsində çalışmışdır.

1963—1964 tədris ilində V.İ.Lenin adına APİ-nin "İbtidai təhsil pedaqokikası və metodikası" fakültəsinin axşam şöbəsinə daxil olmuş, 1969-cu ildə oranə bitirmişdir.

1966-cı ildən 119 saylı orta məktəbdə sinif müəllimi işləməyə başlamışdır.

1970—1975-ci ilə kimi yerli sovetlərə deputat seçilmişdir.

1971-ci ildə pedoqoji fəaliyyətinə görə "Əməkdə fərqlənmə üzrə medalı" ilə təltif olunmuşdur.

1973—1975-ci ilə kimi 119 saylı orta məktəbdə "Tərbiyə işləri üzrə direktor müavini" vəzifəsində işləmişdir.

1979—1990-cı illərdə Respublika 1 saylı karlar internat məktəbində müəllim işləmişdir.

1987-ci ildə Azərbaycan SSR Pedaqoji Cəmiyyətinin "Fəxri Fərmanı"na layiq görülmüşdür.

1990-cı ildən Azərbaycan Təhsil Problemləri İnstitutunda, inklüziv təhsil şöbəsində aparıcı elmi işçi vəzifəsində işləyir.

1993-cü ildə Yasamal rayon "Şəhid anaları" Xeyriyyə Cəmiyyətinin sədri olmuşdur.

1993—2003-cü ilə kimi Bakı Pedoqoji Kadrların İxtisasartırma və Yenidənhazırlanma İnstitutunda defektoloq metodist vəzifəsində işləmişdir.

1993-cü ildən Bakı şəhəri Tibbi Pedoqoji Komissiyasının, 2003-cü ildən isə Respublika Tibbi Pedoqoji Psixoloji Komissiyasının üzvüdür.

1994-cü ildən YAP-ın idarə heyətinin üzvüdür.

2005-ci ildən Azərbaycan Respublikasının əmək veteranıdır.

2011-ci ildə müdafiə etmiş, hazırda pedoqogika üzrə elmlər doktorudur.

2013-cü ildə YAP-ın fəxri fərmanı ilə təltif olunub.

Duldur. 2006-cı ildə I qrup əlil olmasına baxmayaraq, ali təhsilli rəssam olan Elşən adlı oğlu vəfat etmişdir. Hazırda 1 qızı, 3 nəvəsi və 1 nəticəsi var.

Dilarə Dostuzadənin Əməklə bağlı 2 proqramı, 1 dərs vəsaiti, 1 metodik vəsaiti, Xüsusi təhsillə bağlı "Zəifeşidən uşaqlar üçün "Oxu" dərsliyi və "Kar və zəifeşidən uşaqlara yeni latın qrafikalı Azərbaycan daktil əl əlifbası" adlı metodik göstəriş və Əlifbası", Görməsində problemi olan uşaqlarla pedoqoji işin təşkilinin əsasları" və Eşitmə qüsurlu uşaqlarla işin təşkili yolları" adlı monoqrafiya, "Korreksion pedoqogikanın müasir məsələləri" adlı kitabları vardır.

D.Dostuzadə 1 məktəbəqədər "Zəifeşidən uşaqlar" üçün, 2 məktəb proqramı "Zəifeşidən və sonradan karlaşmış uşaqların I-II şöbələri və İbtidai sinifləri üçün planlaşdırma", zəifeşidən üşaqlar ümün Əlifba dərs vəsaiti hazırlayın çap olunmaq üçün Təhsil Nazirliyinə təqdim olunmuş, hazırda nəşriyyatdadır.^[2]

D.Dostuzadə mətbuatda Xüsusi qayğıya ehtiyacı olan və inklüziv təhsilə cəlb edilmiş uşaqların təlim-tərbiyəsi ilə bağlı maraq doğuran yazılarla çıxış edir, elmi praktik kon frans və seminarlarda fəallıq göstərir.

D.Dostuzadə elmi tədqiqat işi aparmaqla yanaşı pedoqoji fəaliyyətlə də məşğuldur. Nəsimi rayonu yardımçı məktəbdə ev təhsili aparır və Pedoqoji Universitetdə defektologiya sahəsi üzrə dərs deyir, pedoqoji tədqiqatların praktik tətbiqinə çalışır.^[3]

1. Dostuzadə D.Ə. İbtidai siniflərdə ana dili dərslərinin təsviri sənətlə əlaqəli tədrisi prosesindəə müqayisə priyomundan istifadənin imkan və yolları // İbtidai məktəb və məktəbəqədər tərbiyə, 1986 №-2, s. 15-26.
2. Dostuzadə D.Ə. Musiqi dərslərində kiçik məktəblilərin yaradıcılıq qabiliyyətinin inkişafı // XXIII respublika pedaqoji mühazirələri, Bakı, 1987, s. ----
3. Dostuzadə D.Ə. Oxu. III sinif (zəifeşidənlər üçün dərslik) // Bakı: Maarif, 1997, 158 s.
4. Dostuzadə D.Ə. Ümumtəhsil məktəblərinin V-IX sinifləri üçün əmək təlimi proqramı // Bakı: Araz-M, 1998, 310 s.
5. Dostuzadə D.Ə İbtidai siniflərdə əmək təlimi dərslərində təsviri sənətlə əlaqəli tədrisi // ETPEİ-nin elmi konfransının tezisləri. Bakı, 1998, s. 72 –73.
6. D.Dostuzadə. İbtidai siniflərdə əmək təlimində praktik işlərin təşkili // ETPEİ-nin elmi konfransının tezisləri. Bakı, 1999, s. 35-36.
7. D.Dostuzadə. İbtidai siniflərdə əmək təliminin təsviri sənətlə əlaqəli tədrisi // Metodik vəsait. Bakı: Qrand, 2002, 63 c.
8. Dostuzadə. Əmək təlimi // Ümumtəhsil məktəblərinin V sinfləri üçün dərslik. Bakı: Çaşıqoğlu, 2002,143 s
9. D.Dostuzadə. Nitq nöqsanlarının aradan qaldırılmasının bəzi məsələləri // XXI əsr “məktəb və psixologiya” mövzusunda elmi-praktik konfransın tezisləri. Bakı. 2002, s. 26.
10. Sağlamlıq imkanları məhdud uşaqlarla işə dair // İbtidai məktəb və məktəbəqədər tərbiyə, 2004, №-2, s. 57-58.
11. D.Dostuzadə. Kar və zəifeşidən uşaqların nitq nöqsanları və onların islah edilməsi yolları // Təhsil, mədəniyyət, incəsənət. 2004, №-4 s. 83-86.
12. D.Dostuzadə. Görməsində problemi olan uşaqlarla işin təşkili // İbtidai məktəb və məktəbəqədər tərbiyə, 2004, №-4, s. 71-74.
13. D.Dostuzadə. Karların latın qrafikalı Azərbaycan əlifbası // Bakı: 2006, ADPU, s.1.
14. D.Dostuzadə. Kar və zəifeşidən uşaqlara yeni latın qrafikalı Azərbaycan daktil əl əlifbasının öyrədilməsi // Metodik vəsait. Bakı: ADPU, 2006, 18 s.
15. D.Dostuzadə. Oxu texnikasına yiyələnmədə istifadə olunan metodlar // Beynəlxalq elmi-nəzəri jurnal. Bakı, 2007, №-3, s.169-171.
16. D.Dostuzadə. Zəifeşidən və sonradan karlaşmış uşaqlara ilkin oxu vərdişlərinin aşılanması yolları // ARTPİ-nin Elmi əsərləri: 2007 № 2-3. s. 107 –111.
17. D.Dostuzadə. Görmə qabiliyyəti pozulmuş uşaqlarla müəllim-defektoloq və tiflopedaqoqun birgə işinin psixoloji əsasları // ARTPİ-nin Elmi əsərləri, 2007, №-4. s. 261-256.
18. D.Dostuzadə. Zəifeşidən və sonradan karlaşmış uşaqların təhsilinin elmi əsasları // İbtidai məktəb və məktəbəqədər tərbiyə, 2008, №-1, s. 66-70.
19. D.Dostuzadə. Zəifeşidən və sonradan karlaşmış uşaqlarla aparılan fərdi məşğələlər // ARTPİ-nin Elmi əsərləri: 2008, №1.s. 204-209.
20. D.Dostuzadə. Təlim zəifeşidən və sonradan karlaşmış uşağın mənəvi həyatınin bir parçasıdır // ARTPİ-nin Elmi əsərləri: 2008, №4.s. 364s.
21. Достузаде Д. Обучение технике чтения слабослышаших или впоследствии потерявших слух детей в начальных классах республиканской специальной общеобразовательной школы-интерната // Современные гуманитарные иследованийа №-6, c.207. 2011г.
22. D.Dostuzadə. Sağlamlıq imkanları məhdud olan uşaqların təhsilinin bəzi məsələləri // İbtidai məktəb və məktəbəqədər tərbiyə 2009, №3-4, s.88
23. D.Dostuzadə. Görməsi problemli uşaqların psixi inkişafının xüsusiyyətləri // İbtidai məktəb və məktəbəqədər tərbiyə j-lı. 2009, №-4, s.73.
24. D.Dostuzadə. Görmə qabiliyyəti pozulmuş uşaqlarla işin təşkili // TPİ-nin konfrans materialları. 2009. s.249.
25. D.Dostuzadə. Eşitməsi qüsurlu uşaqların dodaqdan oxu vərdişlərinin inkişafı // Elmi tədqiqat işlərinin nəticələri və onların qiymətləndirilməsi. 2010, s.188.
26. D.Dostuzadə. Eşitməsi qüsurlu uşaqların dodaqdan oxu vərdişlərinin inkişafı // Təhsilin müasir problemləri. Tezis, 2010, 7 s.
27. D.Dostuzadə. Görməsi problemli olan uşaqlarla pedaqoji işin təşkilinin əsasları // Metodik vəsait. ADPU, 2010, 200 s.
28. D.Dostuzadə. Zəifeşidən və sonradn karlaşmış uşaqların oxu texnikasına yiyələnmənin pedaqoji-psixoloji problemləri // Tezis, Azərbaycan təhsili yeni inkişaf mərhələsində, 2010, s.391.
29. 30. D.Dostuzadə. Eşitməsi qüsurlu uşaqlarla iş zamanı fərdi yanaşmanın həyata keçirilməsi. // TPİ-nin Elmi əsərləri, 2010 №-4, s.297.
30. Д.Достузаде. Индивидуальный подход к детям с нарущениями слуха //ВЛМ Тагылымы №-2,2011, s.143.
31. D.Dostuzadə. Eşitməsi qüsurlu uşaqlarla işin təşkili yolları // Monoqrafiya, ADPU-nəşri. 2011, 200 s.
32. D.Dostuzadə. Korreksion pedaqogikanın müasir məsələləri // Kitab “80”. Bakı: Mütərcim 2012. 316 s.
33. D.Dostuzadə. Eşitməsi qüsurlu uşaqların hərəkət bildirən sözləri mənimsəməsi // Məktəbəqədər tərbiyə və ibtidai təhsil j-lı, 2013, №1, s.76.
34. D.Dostuzadə. Uşaqlarda nitq qüsurları və onların aradan qaldırılması yolları // TPİ-nin Elmi əsərləri 2013, №1, s.195.
35. D.Dostuzadə. Eşitməsi qüsurlu məktəblilərin idrak fəaliyyətinin inkişafında didaktik oyunların rolu // TPİ-nin Elmi əsərləri, 2013, №-2, s.165.
36. D.Dostuzadə. Eşitməsi qüsurlu uşaqların idrak fəaliyyətinin təlim prosesində inkişaf etdirilməsi // Tezis. Məktəbəqədər tərbiyə və ibtidai təhsil j-lı, 2013. № 3, s.87.
37. D.Dostuzadə. Ümumtəhsil məktəblərində eşitməsi qüsurlu uşaqların təhsilinin vəziyyəti // TPİ-nin Elmi əsərləri, 2013. №-3, s.---------
38. D.Dostuzadə. Eşitməsi qüsurlu uşaqların və onların nitqinin inkişaf etdirilməsi // Теzis, Тядрис просесинин тякмилляшдирилмясинин педагоъи –психолоъи проблемляри. Beynəlxalq konfrans, 2013, №-4, s.201.
39. D.Dostuzadə. Eşitməsi qüsurlu kiçikyaşlı məktəblilərin idrak fəaliyyətinin təlim prosesində inkişaf etdirilməsi // Məktəbəqədər tərbiyə və ibtidai təhsil j-lı, 2014-№-1, səh. --------
40. D.Dostuzadə. İntellektual inkişafı problemli kişikyaşlı məktəblilərin təfəkkürünün təlim prosesində inkişaf etdirilməsi imkanları // TPİ-nin Elmi əsərləri, 2014, №1, s. 191.
41. D.Dostuzadə. İnklüziv təhsilin problemləri və vəzifələri // ТПИ-нин Елми ясярляри, 2014, № 2, s.189.
42. D.Dostuzadə. Xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqlarda ünsiyyətqurma bacarığının yaradılması // Kurikulum. Elmi metodik jurnal, 2014, №-2, s. 94.
43. D.Dostuzadə. İntellektual inkişafı problemli kiçikyaşlı məktəblilərin xüsusiyyətləri // TPİ-nin Elmi əsərləri, 2014, №-3, s.138.
44. D,Dostuzadə. İntellektual inkişafı problemli kiçik yaşlı məktəblilərin təfəkkürünün təlim prosesində inkişaf etdirilməsi imkanlatı // TPİ-nin Elmi əsərləri, 2014, №-4. s.67.
45. D.Dostuzadə. Eşitməsi problemli məktəbəqədər yaşlı uşaqların təlimi// TPİ-nin Elmi əsərləri, 2015, №2, s. 17.
46. D.Dostuzadə. Eşitməsi problemli uşaqlarda nitq qüsurları və onların aradan qaldırılması // tezis. Xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqların cəmiyyətə inteqrasiyası və sosial adaptasiyası mövzusunda elmi praktik konfrans ADPU-də, 17 aprel 2015.
47. Dilarə Dostuzadə. Eşitməsi qüsurlu məktəblilərin təlim prosesində inkişaf etdirilməsi// Tezis. Azərbaycan təhsil quruculuğunun prioritetləri: Müasir yanaşmalar mövzusunda Beynəlxalq elmi konfrans 05 -6 iyun 2015. s. 272.
48. D.Dostuzadə. Eşitməsində problemi olan uşaqlarla aparılan peşəyönümü üzrə işin sistemi // TPİ-nin Elmi əsərləri. 2015 . №-3, s.31.
49. D.Dostuzadə. IX beynəlxalq elmi-praktik konfransına Eşitməsi qüsurlu uşaqlarda nitq qüsurları və onların aradan qaldırılması //tezisi ADPU), 2015, s.-----
50. Достузаде Д. Роль дидактических игр в развитии познавательной деятельности школьников с нарушениями слуха // Хабаршы вестик бцллетин. Педагогика д гылымдары, Алматы, №-4 948) 2015, с.230.
51. D.Dostuzadə. Eşitməsi problemli kişikyaşlı məktəblilərin idrak fəaliyyətinin inkişaf etdirilməsi // Məktəbəqədər və ibtidai məktəb jurnalı, 2015, №-2, s.50.
52. Достузаде Д. Научные илледования в сфере гуманитарных наук: открытия ХХI века // Пятигорск. Развитие позновательной деятельноти у детей с нарушениями слуха в процессе обучения// 23-24 апреля 2015.с.277.
53. D.Dostuzadə. Eşitməsi problemli olan şagirdlərlə aparılan peşəyönümü üzrə işin sistemi// TPİ-nin Elmi əsərləri, 2015. №-3.-----
54. D.Dostuzadə. Tiflopedqogika // Dərs vəsaiti. ADPU, 2016, 189 s.
55. D.Dostuzadə. Eşitməsi qüsurlu uşaqlarla aparılan təlim-tərbiyə işlərinin psixoloji əsasları // Tİ Elmi əsərləri, №-2, 2016, s.155.
56. Dilare Dostuzade Mukhtar. Learning of indıcanıng motion bv chıldren vttn hearing impaırments // Sosial Problems, Tomson j-lı, California,USA 2016, s.105.
57. D.Dostuzadə. Azərbaycanda inklüziv təhsilin inkişafı // Təhsil j-lı, №-2 2016, s.32.
58. D.Dostuzadə. Kar və zəifeşidən uşaqlarda nitq qüsurları və onların aradan qaldırılması yolları //ADPU ilə TPİ-nin birlikdə “Xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqların cəmiyyətə inteqrasiyası və sosial adaptasiyası” Respublika elmi konfransı 23 may 2016, s.16.
59. D.Dostuzadə. Xüsusi psixofiziki inkişafa malik uşaqların tərbiyə və təlimi // ARTPİ - 85 il. Bakı,”Tuncay 12” MMC, 2016, s.183.
60. D.Dostuzadə. Eşitməsi qüsurlu uşaqlarla aparılan təlim-tərbiyə işlərinin mahiyyəti // TPİ-nin elmi əsərləri. 2016, №-3, s. 123.
61. D.Dostuzadə. Eşitməsi qüsurlu uşaqlarla nitq inkişafı üzrə aparılan loqopedik işlər // TPİ-nin Elmi əsərləri. 2016, №-4. s.177.
62. Д.Достузаде. Роль дидактических игр в развитии позновательной деятельности школьников с нарушениями слуха // Педагогика № 2, 2016, с. 113-118.
63. D.Dostuzadə. Eşitməsi problemli məktəblilərin idrak fəaliyyətinin inkişafında didaktik oyunların rolu // Təhsil jurnalı , 2017, №1, s.54.
64. Dilarə Dostuzadə. Еşitməsi problemli məktəbəqədər yaşlı uşaqların təlimi // Pedaqogika jurnalı, 2017, № 2, s.85.
65. D.Dostuzadə. Eşitməsi qüsurlu məktəbəqədəryaşlı uşaqların məktəbə hazırlanması // Tİ-nun Elmi əsərləri, 2017, № 2, s.87.
66. D.Dostuzadə. Uşaqlarda eşitmə qüsurunun təlim prosesində aradan qaldırılması yolları // AR Tİ-nun Elmi əsərləri, 2017, № 5, s.110-117.
67. D.Dostuzadə. Məktəblilərin sağlam həyat tərzinin formalaşmasında ailə və məktəbin əlbir işi //
68. Д.Достузаде.Развитие речи у детей с проблемами слуха. Медицинская помощь. Издатель ство: Издательство «Медицинская (Москва)помощь, №3. 2018 с.115-122
69. D.Dostuzadə. Eşitməsi qüsurlu uşaqların estetik tərbiyəsinin nəzəri əsasları. AR TI-nun Elmi əsərləri. №4.2018. s.159-165
70. D.Dostuzadə. Dizartriya // Dərslik. ADPU-nin nəşri ,2017. 206 səh.
71. D.Dostuzadə. Eşitməsi qüsurlu uşaqların təlim prosesində təfəkkürünün inkişaf etdirilməsi // “Müəllim hazırlığıstrateji hədəflərdən biri kimi” mövzusunda respublika elmi konfransının materialları. Bakı şəhəri 18 may 18. s.219

Son kitabı: adı – DİZARTRİYA 2017 Müəlliflər: Dilarə Dostuzadə, Fərahim Sadıqov ADPU-nun mətbəəsi

Dərs vəsaitində uşaqlarda nitq pozğunluğunun yaranma səbəbləri və onun vaxtında qarşısının alınma yolları, loqopedik işin təşkil metodları vəs.öz əksini tapmışdır. Dizartriya dərsliyi pedaqoji sahədə təhsil alan ali və orta ixtisas məktəblərinin tələbələri üçün nəzərdə tutulmuşdur.