 |
 |
Kiss.az |  |
 |
Nil Postman (ing. Neil Postman; 8 mart 1931[1][2][…], Nyu-York, Nyu-York ştatı – 5 oktyabr 2003[1][2][…], Nyu-York, Nyu-York ştatı) — amerikalı mədəniyyət tənqidçisi, təhsil nəzəriyyəçisi və media tədqiqatçısı. O, xüsusilə texnologiya və kütləvi informasiya vasitələrinin cəmiyyətə, təhsilə və mədəniyyətə təsirinə dair dərin təhlilləri ilə tanınır. [3]Postman texnologiyanın təkamülünü təkcə texniki inkişaf kimi deyil, mədəni və sosial dəyişikliklərə səbəb olan fenomen kimi şərh etmiş və bu sahədə tənqidi neoluddist mövqedən çıxış etmişdir.[4]
| Nil Postman | |
|---|---|
| ing. Neil Postman | |
| Doğum tarixi | 8 mart 1931[1][2][…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 5 oktyabr 2003[1][2][…] (72 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | ağciyər xərçəngi |
| Fəaliyyəti | sosioloq, esseist, pedaqoq, yazıçı, universitet müəllimi[d], jurnalist |
Nil Postman 8 mart 1931-ci ildə ABŞ-ın Nyu-York şəhərində anadan olmuşdur. Ailəsi yəhudi mənşəli olsa da, o özü dünyəvi təhsilə və sekulyar dəyərlərə üstünlük verirdi. Gənc yaşlarından etibarən dili, təhsili və cəmiyyəti dərindən anlamağa maraq göstərmiş, xüsusilə müasir dünyanın dəyişən informasiya mühiti ilə maraqlanmışdır.[5]
Postman bakalavr təhsilini SUNY-Fredonia universitetində tamamlamış, daha sonra Kolumbiya Universitetində magistr və doktorantura dərəcələri almışdır.[6] 1950-ci illərin sonlarından etibarən akademik fəaliyyətə başlamış və uzun illər boyunca Nyu-York Universitetinin (NYU) professoru olmuşdur. Burada o, Media ekologiyası adlı yeni bir tədqiqat sahəsinin əsasını qoymuşdur. 1971-ci ildə NYU-da Media Ekologiyası Proqramını təsis etmiş və onun rəhbəri kimi çalışmışdır.[7]
Media ekologiyası konsepsiyası Postmanın fəaliyyətində mərkəzi yer tuturdu.[8] O, mediyanı və texnologiyanı yalnız informasiya daşıyıcısı kimi deyil, həm də insanların düşüncə tərzini, davranışlarını, mədəniyyətini və sosial quruluşunu formalaşdıran ekoloji mühit kimi qəbul edirdi. Onun fikrincə, hər bir yeni kommunikasiya texnologiyası — yazı, çap, televiziya, kompüter və s. — ictimai həyatın müxtəlif aspektlərinə dərindən təsir edir. [9]Bu ideya Marşal Maklüenin “media mesajdır” tezisi ilə səsləşsə də, Postman bu fikri daha tənqidi və etik kontekstdə inkişaf etdirmişdir.[10]
1960–1990-cı illərdə Postman ABŞ-ın aparıcı media tənqidçilərindən biri kimi tanındı. O, mütəmadi olaraq qəzet və jurnallarda məqalələr yazmış, ictimai debatlara qatılmış və çoxsaylı televiziya çıxışları etmişdir. [11] Onun çıxışlarında əsas vurğu texnologiyanın tənqidi qiymətləndirilməsinə, informasiya bolluğunun yaratdığı səthilik və mənasızlıq təhlükəsinə, həmçinin təhsilin ictimai və mədəni dəyərinin azalmasına yönəlmişdi.[12]
Postman eyni zamanda məhsuldar bir yazıçı idi. Onun ilk mühüm əsərlərindən biri olan "Teaching as a Subversive Activity" (1969, Charles Weingartner ilə birgə) ABŞ-da təhsil sisteminə qarşı radikal suallar qaldırırdı.[11] Sonralar çap olunan "Amusing Ourselves to Death" (1985) kitabı ona geniş şöhrət qazandırdı. Bu əsərdə o, televiziya və əyləncə yönümlü mediyanın ictimai diskursu necə məhv etdiyini göstərir və Huxleyin "Brave New World" dünyagörüşünün reallaşdığını iddia edir. Növbəti əsəri olan "Technopoly: The Surrender of Culture to Technology" (1992) isə texnologiyanın mədəniyyət üzərində hegemonluğunu və bunun fəsadlarını tənqid edirdi.[13]
Postman həm də təhsil fəlsəfəsi ilə məşğul olmuşdur. Onun "The End of Education" (1995) kitabı təhsilin mənəvi və ictimai mahiyyətini bərpa etmək çağırışı kimi qəbul edilir. O, təhsili yalnız bilik ötürmə prosesi deyil, həm də mədəniyyətin ötürülməsi və şəxsiyyətin formalaşması vasitəsi kimi görürdü.[14]Fəaliyyəti ərzində Nil Postman modernizm və texnoloji pozitivizmə qarşı tənqidi mövqe tutmuş, neoluddist yanaşmalarla səsləşən ideyalar irəli sürmüşdür. Lakin o, texnologiyanı bütövlükdə rədd etməmiş, onun etik çərçivədə idarə olunmasını və insan mərkəzli yanaşmanın qorunmasını müdafiə etmişdir.[15]
Nil Postman 5 oktyabr 2003-cü ildə ağciyər xərçəngindən vəfat etmişdir. Onun ölümü həm akademik dairələrdə, həm də ictimai müzakirələrdə dərin iz buraxdı. O, bu gün də texnologiya və cəmiyyət münasibətləri sahəsində tədqiqat aparanlar üçün əsas istinad fiqurlarından biri hesab olunur.[6]
 |
 |
KISS.AZ |  |
 |
|
