Yeddi Qari - Wikipedia - Kiss.az

• Nafi (v. 169/785). Əbu Ruveym Nafi ibn Əbdürrəhman ibn Əbu Nuaym əl-Leysi. Əslən isfahanlıdır, Mədinədə vəfat etmişdir. Nafinin raviləri bunlardır:

1. Qalun (v. 220/835). İsa ibn Mina. Mədinədə vəfat etmişdir.
2. Vərş (v. 197/812). Osman ibn Səid əl-Misri. Misirdə vəfat etmişdir.

• İbn Kəsir (v. 120/738). Abdullah ibn Kəsir. Tabiin nəslindəndir. Məkkədə vəfat etmişdir. İbn Kəsirin raviləri:

1. əl-Bəzzi (v. 250/864). Əhməd ibn Məhəmməd ibn Abdullah ibn Əbu Bəzzə.
2. Qunbul (v. 291/904). Məhəmməd ibn Əbdürrəhman ibn Məhəmməd ibn Xalid ibn Səid. Məkkədə vəfat etmişdir.

• Əbu Amr (v. 154/771). Zeyyan ibn Əla ibn Əmmar əl-Məzini əl-Bəsri. Adının Yəhya olduğu da rəvayət edilmişdir. Kufədə vəfat etmişdir. Əbu Amrın raviləri:

1. əd-Duri (v. 246/860). Əbu Amr Həfs ibn Ömər ibn Əbdüləziz əd-Duri.
2. əs-Susi (v. 261/875). Əbu Şüeyb Saleh ibn Zeyyad ibn Abdullah əs-Susi.

• İbn Amir (v. 118/736). Abdullah ibn Amir əş-Şəmi əl-Yəhsubi. Vəlid ibn Əbdülməlik zamanında Dəməşqin qazısı olmuşdur. Tabiin nəslindəndir. Dəməşqdə vəfat etmişdir. İbn Amirin raviləri:

1. Hişam (v. 245/859). Hişam ibn Ammar ibn Nusair əl-Qadı əd-Dəməşqi. Dəməşqdə vəfat etmişdir.
2. İbn Zəkvan (v. 242/856). Abdullah ibn Əhməd ibn Bəşir ibn Zəkvan əl-Qurayşi əd-Dəməşqi. Dəməşqdə vəfat etmişdir.

• Asim (v. 127/745). Asim ibn Əbun-Nücud. Künyəsi Əbu Bəkirdir. Tabiin nəslindəndir. Kufədə vəfat etmişdir. Asimin raviləri:

1. Əbu Bəkr Şubə (v. 193/809). Əbu Bəkr Şubə ibn Ayyəş ibn Salim əl-Kufi. Kufədə vəfat etmişdir.
2. Həfs (v. 180/796). Həfs ibn Süleyman ibn əl-Muğirə əl-Bəzzar əl-Kufi.

• Həmzə (v. 156/773). Həmzə ibn Həbib ibn Ammarə əz-Zeyyat əl-Fərdi ət-Təmimi. Əbu Cəfərin xilafəti dövründə Hilvanda (İraq) vəfat etmişdir. Həmzənin raviləri:

1. Xələf (v. 229/844). Xələf ibn Hişam əl-Bəzzar. Bağdadda vəfat etmişdir.
2. Xəllad (v. 220/835). Xəllad ibn Xalid. Kufədə vəfat etmişdir. Xələf və Xəllad qiraəti imam Həmzədən Əbu İsa Süleym ibn İsa əl-Hənəfi vasitəsilə rəvayət etmişlər.

• əl-Kisai (v. 189/805). Əli ibn Həmzə. Xorasan səfəri zamanı Rey şəhərinin Rənbəviyə bölgəsində vəfat etmişdir. əl-Kisainin raviləri:

1. Əbul Haris (v. 240/854). əl-Leys ibn Xalid əl-Bağdadi.
2. əd-Duri (v. 246/860). Əbu Amr Həfs ibn Ömər ibn Əbdüləziz əd-Duri (Əd-Duri eyni zamanda Əbu Amrın da birinci ravisidir).

Bu imamların qiraətləri "Qiraəti-Səba" (Yeddi qiraət) adlanır. Bu Yeddi qiraətə sonradan (etibarlı hesab edilən) üç qiraətə əlavə (Əbu Cəfər, Yaqub əl-Hədrami, Xələf) edilərək "əl-Qiraətül-Əşrə" (On qiraət) sistemi yaranmışdır.^[1] Bunların arasında ən populyarı Asim ibn Bəhdələnin (Qirati-Asim) qiraətidir.^[2][3]

Quran Peyğəmbər Məhəmmədə yeddi müxtəlif ləhcə (hərif) ilə nazil olmuşdur (bu, "əhruf əs-səbə" kimi tanınır).^[4][5] Sonrakı nəsillər bu qiraətləri qoruyub saxlamış, qiraət elmini inkişaf etdirmişdir. Hicri III əsrdə məşhur qiraət alimi İbn Mücahid bu yeddi qiraətçini seçərək rəsmi şəkildə "Yeddi Qari" anlayışını formalaşdırmışdır. Onların qiraətləri həm əqaid, həm fiqh, həm də təcvid elmləri üçün əsas mənbələrdəndir.

Ən geniş yayılmış qiraət, Asim ibn Bəhdələnin Həfs rəvayətidir. Bu, günümüzdə dünya müsəlmanlarının böyük əksəriyyəti tərəfindən istifadə olunur. Digər qiraətlər Mərakeş, Əlcəzair, Tunis, Yəmən və digər ölkələrdə regional səviyyədə oxunur.^[6]

1. ↑ İbn əl-Cəzəri. ən-Nəşr (ərəb). I. 33–36.
2. ↑ Əbu Hənifə, Numan İbn Sabit; Tərcümə və şərh edən: Hüsiyev, Fizuli. əl-Fiqhul-Əkbər (az.). Bakı: İpəkyolu Nəşriyyatı. 2014. 28. ISBN 978-9952-8221-7-5.
3. ↑ Azami. The History of the Qur’anic Text (ingilis). UK Islamic Academy. 2003. 144–145. ISBN 978-1872531656.
4. ↑ Müslim. Səhih (ərəb). № 818.
5. ↑ Buxari. Səhih (ərəb). № 2419.
6. ↑ Dutton, Yasin. The Origins of Islamic Law (ingilis). Curzon Press (indiki Routledge). 1999. 72. ISBN 978-0700710621.