Dino Bussati - Wikipedia - Kiss.az

Dino Butsati 1906-cı ildə Belluno kommunasının San-Pelleqrino məhəlləsində dünyaya gəlib. Milanda təhsil alıb hüquq diplomuna yiyələnir, 22 yaşında ən nüfuzlu İtalyan qəzetində — Milanın "Korryere della Sera" qəzetində işə düzəlir. 30-cu illərin əvvəllərində Butsatinin "kafkasayağı" tərzdə qələmə aldığı ilk romanları meydana gəlir. İkinci dünya müharibəsi illərində İtaliya Kral Hərbi Dəniz Qüvvələrinin tərkibində Afrikada jurnalist kimi fəaliyyət göstərir. 1943-cü ilin sentyabrında Milana qayıdır və qəzetdə redaktor işləyir.

Dino Butsatinin "Sevgi" romanı 1963-cü ildə işıq üzü görür. Daha çox romançı və dramaturq kimi nüfuz qazanmışdır. Butsati nəsri fantastikaya meyil edir, bu mənada onu çox zaman Edqar Allan Po və Frans Kafka ilə müqayisə edirlər. Onun yaradıcılığında praktik olaraq hər zaman fövqəltəbii nəsə mövcuddur. Məşhur romanlarından birində — "Tatar səhrası"nda (1940) – səhranın sərhədində hamı tərəfindən unudulmuş istehkamdan bəhs edilir. İstehkamda olanlar hər an səhradan hücum olacağını gözləyirlər və özlərini ölkənin xilaskarı hesab edirlər. Heç kim qalanı atıb gedə bilmir. Kitab əsasında Valerio Dzurlininin eyni adlı filmi çəkilmişdir (1976). "Kolombr", "Yeddi Çapar" hekayələrinin qəhrəmanları öz ideyalarının qulu və qurbanlarıdır.

Müəllif öz kitablarına illüstrasiyalar çəkmiş, teatrda işləmiş, bir neçə pyes və radio tamaşası yazmış, bunlarla yanaşı, libretto, şeir və hekayələr qələmə almışdır. Butsatinin sağlığında Milanda onun şəxsi sərgisi keçirilmişdir.

Dino Butsati "Altmış hekayə" kitabına görə Streqa mükafatçısıdır (1958). Bir çox əsərləri ekranlaşdırılmışdır. "Maraqlı olay" dramını (1953) Alber Kamyu 1956-cı ildə fransız dilinə tərcümə etmişdir. "Tatar səhrası" romanını Borhes öz şəxsi kitabxanasında saxlamışdır.

Buzzati Belluno şstatının San Pelleqrino şəhərindəsinin ata-baba villasında anadan oluşur. İxtisasca baytar olan Buzzatinin anası venesiyalı, atası isə beynəlxalq profesoru köhnə Bellunese ailəsindən idi. Buzzati valideynlərinin dörd övdüğünün ikincisi idi. Onun qardaşlarından biri olan İtalyan estetiği Adriano Buzzati-Traverso idi. 1924-cü ildə atası vaxtilə dərs dediyi Milan Universitetinin hüquq fakültəsinə daxil olur. Hüquq üzrə təhsilini başa vurarkən, 22 yaşında Milan'ın Corriere della Sera qəzetinə işə götürüldü ve ölənə qədər orada işləyəcək. redaksiya şöbəsində işləməyə başladı. Daha sonra müxbir, xüsusi müxbir, esseist, redaktor, bazılarının fealiyyət göstərib'i. Tez-tez deyirlər ki, onun jurnalistika keçmişi onun yazılarına məlumat verir, fantastik nağıllara da gerçəkçilik havası verir.

Buzzati özü əlaqəni şərh etdi (Lorens Venutinin qeyd etdiyi kimi):

Mənə elə gəlir ki, fantaziya jurnalistikaya mümkün qədər yaxın olmalıdır. Düzgün söz "banalizasiya" deyil, baxmayaraq ki, əslində bunun bir az hissəsi iştirak edir. Daha doğrusu, demək istəyirəm ki, fantastik hekayənin təsirli olması onun ən sadə və praktiki dildə danışılmasından asılı olacaq.

İkinci Dünya Müharibəsi zamanı Buzzati Afrikada Regia Marinada jurnalist kimi xidmət etdi. Müharibə başa çatdıqdan sonra “İl deserto dei Tartari” İtaliyada ümummilli miqyasda nəşr olundu və tez bir zamanda müəllifə tənqidi tanınma və şöhrət gətirdi. 1966-cı ildə Almerina Antoniazzi ilə evləndi. Məhəbbətlə bağlı son romanı "Un amore"u həmin il nəşr etdi. 1972-ci ildə Buzzati uzun sürən xəstəlikdən sonra xərçəngdən öldü.

Buzzati bədii ədəbiyyat yazmağa 1933-cü ildə başlamışdır. Onun bədii əsərlərinə beş roman, teatr və radio pyesləri, librettolar, çoxsaylı hekayələr kitabları və şeirlər daxildir. Onun librettinə Luciano Chailly-nin operaları üçün dörd, eləcə də Giulio Viozzinin La giacca dannata üçün biri daxildir.

O, uşaqlar üçün "La famosa invasione degli orsi in Sicilia" kitabını yazıb (Frans Lobb tərəfindən ingilis dilinə "Ayıların Siciliyaya məşhur işğalı" kimi tərcümə olunub). Lemony Snicket 2005-ci il ingiliscə nəşrinə giriş və oxucu yoldaşı yazdı.

Həm də rəssam olan Buzzati bədii və yazıçılıq bacarıqlarını birləşdirərək Orfey mifi, Şeir Stripi əsasında komik kitab yaratdı. Qrafik elementi şərh edərkən o, bir dəfə izah etdi ki, “mənim üçün rəssamlıq və yazı eyni şeydir”.

Onun ən məşhur romanı olan “Tərtər çölü”ndə Tərtər işğalını gözləyən hərbi forpostdan bəhs edilir. Hissləri və nəticələrində o, ekzistensialist əsərlərlə, xüsusən Albert Kamyunun Sizif mifi ilə müqayisə edilmişdir.

Onun yazılarına bəzən sehrli realizm və ya sosial yadlaşma kimi istinad edilir. Sərt texnoloji tərəqqi qarşısında ətraf mühitin taleyi və fantaziya təkrarlanan mövzulardır. O, ovçu və öz ixtirası olan kolomber (il colombre) kimi fantastik heyvanları əks etdirən müxtəlif qısa hekayələr yazdı. Onun 1958-ci ildə Streqa mükafatını qazanan altmış hekayədən ibarət Sessanta racconti kolleksiyasında elmi fantastika, fantaziya və dəhşət elementləri var.

• Bàrnabo delle montagne (1933). Dağların Barnabosu, trans. Lourens Venuti, Siren (1984) filminə daxil edilmişdir.

• Il segreto del Bosco Vecchio (1935). Köhnə meşələrin sirri.

• Il deserto dei Tartari (1940). Tərtər çölü, trans. Stuart C. Hud (Secker & Warburg, 1952); həmçinin The Stronghold kimi, trans. Lawrence Venuti (New York Review Books, 2023)

• Yeddi elçi (1942, novellalar). Yeddi Elçi

• Siciliyada La famosa invasione degli orsi (1945). Ayıların Siciliyaya məşhur işğalı, trans. Frances Lobb (Pantheon, 1947)

• Bu dəqiq anda (1950)

• Balivernanın dağılması (1954)

• Altmış hekayə (1958, novellalar). Altmış hekayə

• Böyük ritratto (1960). Həyatdan daha böyük, trans. Henry Reed (Secker & Warburg, 1962); həmçinin The Singularity, trans. Anne Milano Appel (New York Review Books, 2024)

• Un amore (1963). Sevgi macərası, trans. Cozef Qrin (Farrar Straus, 1964)

• Kapitan Pic və digər şeirlər (1965, şeir)

• Köhnə Ovçular (1966, roman)

• Kolombr (1966, qısa hekayələr)

• Poema a fumetti (1969, komiks). Şeir zolağı, trans. Marina Harss (New York Review Books, 2009)

• Alay sübh vaxtı yola düşür (1985, novellalar).

• Fəlakət və digər hekayələr, trans. Judith Landry və Cynthia Jolly (Kalder, 1965)

• Narahat gecələr: Dino Buzzatinin Seçilmiş Hekayələri, trans. Lawrence Venuti (North Point Press, 1983)

• Siren: Dino Buzzatidən seçmə, trans. Lawrence Venuti (Farrar, Straus & Giroux, 1984)

• Sehrlənmiş burjua: Əlli hekayə, trans. Lawrence Venuti (New York Review Books, 2024)

• The Mystery Shop, Arnoldo Mondadori Editor, Milan 1968, ISBN 88-04-48770-4

• 1951: Qarqano Mükafatı, O Dəqiq An üçün

• 1954: Neapol mükafatı, "Balivernanın dağılması" üçün

• 1958: Altmış hekayə üçün Strega mükafatı

• 1969: Komik Kitab Axşam Ölkəsi

• 1970: All'Amalia Mükafatı

• 1970: Mario Massai Mükafatı

• 1. Yazar: Dino Buzzati [1]

• 1. Tatar Çölü Dino Buzzati [2]

• Dikdaban — Oxumağa dəyər

1. ↑ ^{1 2} Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
2. ↑ ^{1 2} Dino Buzzati (nid.).
3. ↑ ^{1 2} Archivio Storico Ricordi. 1808.
4. ↑ Catalog of the German National Library (alm.).