Ev Qoyunu - Wikipedia - Kiss.az

Ana Səhifə - Ev Qoyunu

Əhliləşmiş qoyun və ya ev qoyunu (Ovis aries) — ruminant bir məməlidir. Şimali Amerika, Avropa, Asiya və xüsusilə Afrikada geniş yayılmışdır. İnsanların müdaxiləsi nəticəsində Cənubi Amerika və Avstraliyaya da çatmışdırlar. Onlara müxtəlif biotoplarda, xüsusi ilə çöllərdə, dağlıq ərazilərdə və daha az səviyyədə olsa da, meşələrdə rast gəlinir. Bitki mənşəli qidalar ilə qidalanırlar və sürü əmələ gətirməyə çox meyllidirlər. Əhliləşmiş qoyun da, bütün ruminantlar kimi, cüt dırnaqlıdır. Yəqin ki, Asiyada və Avropada vəhşi qoyunlardan törəyiblər. İlk evcil heyvanlardan biri olan qoyunlar kənd təsərrüfatı məqsədləri üçün istifadə olunur və yunu, südü və əti üçün yetişdirilir. Qoyun yunundan yun paltar tikilməsində istifadə olunur.

Ev qoyunu

Domen:

Ranqsız:

Ranqsız:

Ranqsız:

Ranqsız:

Ranqsız:

Aləm:

Yarımaləm:

Klad:

Klad:

İkitərəflisimmetriyalılar

Klad:

Tipüstü:

Tip:

Klad:

Yarımtip:

İnfratip:

Klad:

Klad:

Klad:

Klad:

Klad:

Klad:

Klad:

Klad:

Klad:

Sinifüstü:

Klad:

Klad:

Sinif:

Klad:

Klad:

Klad:

Klad:

Klad:

Klad:

Klad:

Yarımsinif:

Klad:

İnfrasinif:

Maqndəstə:

Dəstəüstü:

Klad:

Qranddəstə:

Ranqsız:

Dəstə:

Klad:

Klad:

Klad:

Yarımdəstə:

İnfradəstə:

Fəsilə:

Yarımfəsilə:

Triba:

Cins:

Növ:

Ev qoyunu

Beynəlxalq elmi adı

Ovis aries

Vikinövlərdə
sistematika

Şəkil
axtarışı

ITIS	552475

Südü, yunu və əti üçün yetişdirilən növlərin burun hissələri çılpaq və nəmli, bədənləri qalın tüklərlə örtülmüş olur. Erkək fərdlərinin həmişə bir cüt buynuzu olsa da, bu hala dişilərdə bəzən rast gəlinir. Yaşlarının hesablanması zamanı buynuzlarındakı dairəvi xətlərdən istifadə olunur. Onların bədənlərində əlavə tük əmələgəlmə sahələri (saqqal, yalman) mövcuddur. İldə iki dəfə və hər dəfəsində 1-3 bala dünyaya gətirirlər. Onların hamiləlik müddəti 5-11 ay arasında davam edir. Qoyunların ömrü 10-12 il arasındadır. Qoyundan alınan xəzə yun deyilir.

Etimologiyası

redaktə

Adətən dişilərinə qoyun, erkəklərinə qoç, balalarına isə cinsindən asılı olmayaraq quzu deyilir. 6-cı ayından etibarən quzular 1 yaşına çatana qədər toğlu adlandırılırlar. Şişək termini isə 1-2 yaş arası olanlar üçün istifadə olunur. Daha sonralar isə qoyunlar cinsinə və damazlıq vəziyyətinə görə müxtəlif adlar alırlar.^[1]

Qoç 2 yaşdan yuxarı və damazlıq üçün istifadə olunması nəzərdə tutulan erkək qoyundur. Anaş qoyun isə qoçun dişi versiyasıdır. Marya damazlıq üçün istifadə edilməyən və ya qocalmış dişi qoyunlara deyilir. Högəc axtalanmış erkək qoyundur.^[1]

İstinadlar

redaktə

↑ ¹ ² Zootekni (türk). Anadolu Universiteti. 26 iyun 2020 tarixində arxivləşdirilib.

Ədəbiyyat siyahısı

redaktə

Budiansky, Stephen. The Covenant of the Wild: Why animals chose domestication. Yale University Press. 1999. ISBN 978-0-300-07993-7.
Ensminger, M.E.; R.O. Parker. Sheep and Goat Science (Fifth). Danville, IL: The Interstate Printers and Publishers. 1986. ISBN 978-0-8134-2464-4.
Pugh, David G. Sheep & Goat Medicine. Elsevier Health Sciences. 2001. ISBN 978-0-7216-9052-0.
Simmons, Paula; Carol Ekarius. Storey's Guide to Raising Sheep. North Adams, MA: Storey Publishing. 2001. ISBN 978-1-58017-262-2.
Smith M.S., Barbara; Mark Aseltine; Gerald Kennedy. Beginning Shepherd's Manual (Second). Ames, IA: Iowa State University Press. 1997. ISBN 978-0-8138-2799-5.
Weaver, Sue. Sheep: small-scale sheep keeping for pleasure and profit. Irvine, CA: Hobby Farm Press. 2005. ISBN 978-1-931993-49-4.
Wooster, Chuck. Living with Sheep: Everything You Need to Know to Raise Your Own Flock. Geoff Hansen (Photography). Guilford, CT: The Lyons Press. 2005. ISBN 978-1-59228-531-0.

Xarici keçidlər

redaktə

American Sheep Industry
Sheep Industry (Queensland)
Canadian Sheep Federation
National Sheep Association (UK)
New Zealand Sheepbreeders Association
Sheep magazine, all articles available free online
View the sheep genome in Ensembl
Sheep // Britannika Ensiklopediyası (XI). 1911.

Həmçinin bax

redaktə

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/?q=Ev_qoyunu&oldid=8166787"